Jest kilka teorii wyjaśniających, jak zaplanować płeć dziecka. Niestety żadna z nich, w tym również słynna metoda dr Shettlesa, nie zagwarantuje, że w rodzinie pojawi się chłopiec lub dziewczynka. Płeć dziecka determinują chromosomy płciowe X i Y, które łączą się w konfiguracje XX albo XY w sposób losowy. Oznacza to, że z medycznego punktu widzenia wszelkie sposoby na planowanie płci dziecka są daremne. Dają 50% szans na powodzenie, czyli albo się uda, albo nie. 

 

Spis treści

 

1. Od czego zależy płeć dziecka?

Wielu rodziców marzących o córce lub synu, zastanawia się, jak zaplanować płeć dziecka. Chcąc móc skompletować wyprawkę dla chłopca lub dziewczynki, postępują zgodnie z wierzeniami ludowymi bądź wdrażają w życie metody pseudonaukowe. Niestety każdy z tych naturalnych sposobów planowania płci dziecka sprawdza się w jedynie 50%.  Dziś wiemy tyle, że płeć dziecka determinują czynniki genetyczne i losowe, jednak proces kształtowania się narządów płciowych (inicjujący feminizację lub maskulinizację płodu) jest niezwykle złożony, a na dokładne jego poznanie trzeba jeszcze trochę poczekać. 

 

Płeć dziecka determinuje się w chwili zapłodnienia. Wiele zależy od konfiguracji chromosomów płciowych. Kiedy w momencie połączenia plemnika z komórką jajową powstaje para chromosomów XX, wówczas na świat przyjdzie dziewczynka, jeśli będzie to para XY, urodzi się chłopiec. Choć od reguły są pewne odstępstwa. W chromosomie Y znajduje się gen SRY, warunkujący rozwój jąder. Czasem zdarza się, że zarodek powstanie z połączenia X i Y, w którym nie będzie wspomnianego genu. Wówczas rodzi się kobieta z Zespołem Swyera, u której wykształcą się narządy rodne, lecz która zostanie bezpłodna. Analogicznie jest z przeniesieniem genu SRY u mężczyzn.

 

Niezależnie jednak od tego, w męskim nasieniu znajduje się mniej więcej taka sama liczba plemników X i Y, a ich szanse na zagnieżdżenie się w komórce jajowej są równe. Zatem zgodnie z zasadą „kto pierwszy, ten lepszy”, nie mamy wpływu na to, który plemnik będzie najszybszy. Choć istnieje kilka teorii (równie często potwierdzanych, co negowanych), które pozwalają temu zaprzeczyć. W ostatecznym rozrachunku nie dają one jednak większych szans na spłodzenie syna czy córki. Prawdopodobieństwo zawsze wynosi 50:50. 

 

2. Jak spłodzić syna, a jak córkę?

Poniżej przedstawiamy czynniki, które mogą okazać się znaczące przy planowaniu płci dziecka. Należą do nich m.in. owulacja, zapłodnienie oraz odpowiednio dobrana dieta.

 

Owulacja, zapłodnienie i kalendarz płci dziecka

Współcześnie można wymienić wiele „naturalnych” metod planowania płci dziecka. Najsłynniejszą jest ta, opracowana przez dra Landruma Shettlesa - amerykańskiego biologa, pioniera zapłodnienia in vitro, który wysnuł tezę, że plemniki męskie (z chromosomem Y) są szybsze niż plemniki żeńskie (z chromosomem X), lecz bardziej podatne na uszkodzenia. Na tej podstawie powstała głośna metoda Shettlesa, zakładająca, że stosunek w dniu owulacji daje większe prawdopodobieństwo, że plemniki męskie dotrą do komórki jajowej jako pierwsze, tworząc zarodek, z którego rozwinie się chłopiec. Według amerykańskiego badacza szanse na poczęcie syna znacząco wzrastają w wyniku głębokiej penetracji, kończącej się wytryskiem, jak najbliżej macicy (np. od tyłu). Analogicznie, sposobem, jak spłodzić dziewczynkę jest współżycie w dniach poprzedzających owulację w pozycjach zapewniających płytką penetrację (np. na łyżeczkę). 

 

Do podobnych wniosków doszedł znany na całym świecie badacz determinacji płci - dr Franciszek Benendo. Polski uczony, które swoje badania prowadził równolegle z dr Shettlesem, zauważył, że skoro plemniki z chromosomem Y giną szybciej niż te z chromosomem X, o determinacji płci decyduje czas, w którym dojdzie do zapłodnienia. Osoby, które szukają sposobu, jak spłodzić syna, powinny zatem współżyć dzień przed lub w trakcie owulacji, natomiast rodzice pragnący wychować córkę, od 3 do 5 dni przed jajeczkowaniem. 

 

Dietetyczna metoda planowania płci

Oprócz owulacyjnego kalendarza płci dziecka, istnieją także inne metody, pokazujące, jak zaplanować dziewczynkę lub chłopca. Prof. Josepha Stokowskiego i dr Jacques Larrain w latach 80. XX w. zajęli się badaniem roli diety w determinacji płci. Doszli do wniosku, że sposób żywienia matki wpływa na budowę komórki jajowej, która staje się bardziej przepuszczalna dla danego rodzaju plemników. Na tej podstawie powstały jadłospisy dla kobiet planujących ciążę, które powinny być stosowane przez pół roku przed zapłodnieniem. Sposobem, jak spłodzić dziewczynkę jest w tym przypadku dieta bogata w wapń i magnez. Kobiety pragnące przedłużyć  żeńską gałąź drzewa genealogicznego powinny jeść zatem dużo nabiału, ryb, soi orzechów i zielonych warzyw. Natomiast sposobem na spłodzenie syna jest żywienie oparte na produktach bogatych w sód i potas, a więc cytrusach, pomidorach, ziemniakach i pietruszce.

 

Badania nad czynnikami determinującymi płeć są częstym przedmiotem badań również dziś. Od końca lat 80. XX wieku powstało przynajmniej kilka teorii, wiążących płeć dziecka ze sposobem żywienia matki. „Przepisem” na to, jak spłodzić syna miałaby być dieta wysokoenergetyczna, bogata w tłuszcze i cukry bądź kofeinę czy sól. Wątpliwa skuteczność tych metod to nie jedyny problem. Innym, ważniejszym, jest ryzyko zachwiania dobrostanu dziecka lub matki, zwłaszcza gdy występuje u niej nadciśnienie tętnicze, cukrzyca lub inne choroby ciążowe. Oznacza to, że dietetyczne metody planowania płci dziecka należy zawsze omówić z lekarzem.

 

Płeć dziecka a in vitro

Naturalne metody planowania płci dziecka są mało skuteczne, większe szanse przynosi współczesna medycyna, jednak mogą z niej skorzystać nieliczni. Sposobem na to, jak spłodzić chłopca lub dziewczynkę może być zapłodnienie pozaustrojowe z przedimplantacyjną diagnostyką genetyczną. Metoda in vitro z określaniem cech plemników jest procedurą eksperymentalną i bardzo kosztowną. Ponadto budzi spore kontrowersje. In vitro pomaga parom bezdzietnym i rodzicom obciążonym chorobami genetycznymi, jednak kiedy ma być wykorzystane do celów niemedycznych, wywołuje sprzeciw naukowców. 

 

3. Czy mamy wpływ na planowanie płci dziecka?

Z medycznego punktu widzenia, wszystkie naturalne sposoby pokazujące, jak zaplanować płeć dziecka, są daremne w skutkach. Szansa na ich powodzenie wynosi 50%, co oznacza, że albo się uda, albo nie. Determinacja płci jest procesem złożonym, uwarunkowanym genetycznie i przebiegającym na zasadach ruletki. Wciąż niewiele wiemy o sieci genów kontrolujących rozwój płciowy. Mamy za to mnóstwo pytań, na których wyjaśnienie trzeba będzie jeszcze trochę poczekać. A tymczasem, osoby pragnące dziecka mogą skorzystać z metod Shettlesa urozmaicając tym samym życie seksualne. Wszelkie modyfikacje diety najlepiej omówić z lekarzem. Czy wyżej opisane metody planowania płci dziecka przyniosą oczekiwany skutek? Nie wiadomo. Płeć dziecka to wielka niespodzianka. Przygotowując się na jego powitanie, warto kompletować ubranka unisex i kosmetyki z Niezbędnika Młodej Mamy - białe body, tak jak mleczko do kąpieli (np. Atoperal Baby Plus) jest odpowiednie dla wszystkich niemowląt, bez względu na płeć - tego można być pewnym!

 

Lek. Marta Dąbrowska

 

 

 

Źródła:

 

R. Piperek, J. Kubiak, Historia badań nad determinacją płci, “Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych”, 2019, tom 68, nr 4 (325), str. 523-533 

 

Czy da się zaplanować płeć dziecka?, “mamaginekolog.pl”, [dostęp 29.09.2020], https://mamaginekolog.pl/12628-2/ 

 

V. Skrzypulec-Plinka, Planowanie płci dziecka, “mp.pl”, [dostęp 29.09.2020], https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/lista/66920,planowanie-plci-dziecka