“Ból żołądka” w ciąży – co oznacza, jak sobie z nim radzić?

Ból brzucha i żołądka w ciąży – co może oznaczać?

Ból żołądka w ciąży może być jednym z tzw. objawów adaptacyjnych i wynikać z odmiennego stanu kobiety oraz przemian, jakie zachodzą w jej organizmie. Ból brzucha w ciąży czasem jest skutkiem silnego stresu – w końcu wiadomość „będę mamą” niesie ogromny ładunek emocjonalny. Zdarza się również, że ból brzucha występuje razem z innymi dolegliwościami ze strony układu pokarmowego, na które skarży się wiele ciężarnych. Zgaga, nudności i wymioty, spadek apetytu są skutkiem burzy hormonalnej typowej dla I trymestru. Dołączając do tego zmianę trybu życia i sposobu odżywiania, o ból brzucha nietrudno. Uczucie dyskomfortu bywa skutkiem przejedzenia, ale też głodu.  

Ból brzucha na późniejszym etapie ciąży może mieć jeszcze jedną przyczynę. Z tygodnia na tydzień dziecko w łonie matki staje się coraz większe i potrzebuje więcej miejsca. Powiększająca się macica nie tylko uciska sąsiadujące narządy, lecz także sprawia, że zmieniają one swoje położenie. Żołądek i jelita przemieszczają się do góry, co powoduje osłabienie perystaltyki jelit i dolegliwości gastryczne. 

Wraz z przesuwającym się żołądkiem i jelitami przemieszcza się w jamie brzusznej również wyrostek robaczkowy, co utrudnia rozpoznanie zapalenia tego narządu. Ból brzucha w ciąży może być objawem zapalenia wyrostka robaczkowego, jak również kamicy żółciowej, kolki nerkowej i nieżytu żołądkowo-jelitowego. Ustalając przyczynę złego samopoczucia, należy wziąć pod uwagę czas trwania bólu, jego nasilenie oraz ewentualne współtowarzyszące mu dolegliwości.

Ból żołądka w ciąży jako objaw różnych chorób

Jeśli oprócz bólu brzucha występują biegunka, wymioty i ogólne osłabienie, można podejrzewać tzw. grypę żołądkową. To zakażenie przewodu pokarmowego, wywołane najczęściej przez rotawirusy lub adenowirusy. Grypa żołądkowa raczej nie zagraża ciąży, ale może prowadzić do odwodnienia, dlatego w trakcie infekcji trzeba pić więcej wody, a czasem sięgnąć po elektrolity. Ponadto jest to choroba wysoce zaraźliwa. Aby uchronić przed nią domowników, należy ograniczyć kontakty do minimum i przestrzegać zasad wzmożonej higieny np. często myjąc ręce. Warto również często stosować środki dezynfekujące. Silny ból żołądka w ciąży, zlokalizowany w prawym górnym kwadrancie jamy brzusznej, może wskazywać na zapalenie wyrostka robaczkowego. Jego wczesne objawy często myli się z typowymi dolegliwościami adaptacyjnymi ciężarnych. Puste odbijanie, nudności, mdłości i wymioty, zatrzymanie gazów, zaparcia lub biegunki, po których pojawia się ostry ból brzucha, powinny wzbudzić czujność. Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego leczy się operacyjnie.

Ciągły ból żołądka w ciąży może też świadczyć o kamicy żółciowej. W tym przypadku pojawia się ból w prawym podbrzuszu, a ponadto utrata apetytu, wymioty, nudności. Kamica żółciowa jest jedną z typowych chorób okresu ciąży, co wynika ze zmian hormonalnych, które mogą przyczyniać się do zwiększenia krystalizacji kamieni żółciowych, a w rezultacie zatkania przewodów żółciowych. 

Podobnie jest z kolką nerkową. Również w tym przypadku ryzyko zachorowania wzrasta ze względu na zmiany fizjologiczne w organizmie ciężarnej – poszerzenie dróg moczowych. Kolka nerkowa przynosi silny, jednostronny ból brzucha i pleców, a często także infekcje intymne. Zarówno w przypadku kamicy żółciowej, jak i kolki nerkowej, podejmuje się działania prewencyjne zapobiegające atakom choroby. Niekiedy jednak konieczna jest operacja.

Silny ból żołądka w ciąży może mieć wiele przyczyn, w tym bardzo poważnych, dlatego najlepiej powiedzieć o swoich dolegliwościach lekarzowi, który zleci odpowiednie badania i podpowie, jak radzić sobie z bólem w ciąży. 

Ból żołądka w ciąży – czy to powód do niepokoju?

Ból żołądka w ciąży jest zawsze sygnałem alarmowym i nie należy go bagatelizować. Poza chwilową niedyspozycją, wynikającą ewidentnie z niestrawności czy przejedzenia, ból brzucha powinien skłonić ciężarną do konsultacji z lekarzem lub położną. Z wizytą w przychodni nie warto zwlekać, zwłaszcza jeśli ból żołądka w ciąży jest ostry i/lub przewlekły oraz gdy współwystępuje z innymi niepokojącymi objawami – gorączką, krwawieniem, biegunką. 

• Ostry ból brzucha występuje nagle i wzrasta. Może nasilać się w ciągu kilku dni.  Jest dokuczliwy zwłaszcza podczas kaszlu, kichania, zmiany pozycji ciała. Najczęściej pojawia się w przebiegu chorób o ostrym przebiegu. 

• Przewlekły ból brzucha jest tępy i słabo zlokalizowany. Podobnie jak ból kolkowy, narasta i ustępuje stopniowo. Występuje w zaburzeniach czynnościowych układu pokarmowego, w tym w zespole jelita drażliwego. Ponadto pojawia się na skutek przewlekłych chorób żołądka i jelit. 

Co na ból żołądka w ciąży?

Łagodzenie bólu żołądka w ciąży zależy od przyczyny dolegliwości. W przypadku niestrawności pomocna będzie zmiana diety na lekkostrawną, pełną produktów bogatych w błonnik roślinny. Warto też sięgać po herbatki ziołowe, napar z mięty czy rumianku. Pamiętajmy jednak, że nie wszystkie zioła są dozwolone w ciąży.

Dobrym sposobem na usprawnienie perystaltyki jelit jest umiarkowana aktywność fizyczna. Czasem wystarczy krótki spacer w ciągu dnia, zajęcia jogi lub ćwiczenia dla ciężarnych. Ponadto pomóc może ciepła, relaksująca kąpiel, wypoczynek i unikanie sytuacji stresowych. 

Na ból brzucha w ciąży mogą pomóc leki rozkurczowe z chlorowodorkiem drotaweryny, jednak kobiety ciężarne nie powinny przyjmować żadnych leków bez konsultacji z lekarzem. Dlatego, jeśli złe samopoczucie skłania do wzięcia tabletek przeciwbólowych, najlepiej pilnie umówić się na wizytę do ginekologa.

Lek. Marta Dąbrowska

Źródła:

J. Kotynia i wsp., Ból brzucha, [w:] “Interna Szczeklika. Mały Podręcznik 2019/2020”, Medycyna Praktyczna, Kraków 2019, s. 44-45

A. Miturski, A. Kwaśniewska, Ciężarna - gdy przychodzi do lekarza z bólem, “podyplomie.pl”, [dostęp 26.06.2021], https://podyplomie.pl/medical-tribune/23884,ciezarna-gdy-przychodzi-do-lekarza-z-bolem