Spis treści

Czym są mięśniaki macicy?

Mięśniaki (z łac. myoma), inaczej włókniaki macicy to łagodne guzy nowotworowe, które rozwijają się z mięśni oraz tkanki łącznej ściany macicy. Zwykle tego rodzaju guzy mają zbitą konsystencję. Mogą różnić się m.in. kształtem, lokalizacją i rozmiarem – mieć od mm do kilkunastu cm. U niektórych pacjentek rozwijają się wewnątrz macicy, u innych na zewnętrznej powierzchni w ścianie narządu rodnego.  Uwzględniając wymienione cechy, wyróżniamy:

  • mięśniaki podśluzówkowe – są umiejscowione tuż pod błoną śluzową macicy. Mogą prowadzić do zniekształceń jamy macicy zwiększając ryzyko poronienia na wczesnym etapie ciąży lub wręcz stanowić przyczynę niepłodności,

  • mięśniaki śródścienne – rozwijają się wzdłuż, wszerz lub w poprzek ściany macicy. Duże guzy mogą powodować zaburzenia czynności skurczowej macicy podczas porodu i wydłużać czas jego trwania,

  • mięśniaki podsurowicówkowe – rozwijają się pod błoną surowicową,

  • mięśniaki uszypułowane – są zlokalizowane na zewnątrz macicy. Zwykle nie zagrażają ciąży, ale mogą przyczyniać się do dolegliwości bólowych.


Mięśniaki macicy w ciąży – przyczyny powstawania mięśniaków

Zastanawiasz się, skąd biorą się mięśniaki? Etiologia mięśniaków macicy nie jest do końca znana. Powstawaniu guzów mogą sprzyjać zmiany hormonalne, a dokładnie żeńskie hormony płciowe (estrogen, progresteron). Najczęściej są diagnozowane u kobiet po 35. roku życia. Co ciekawe, wśród czynników ryzyka znajdziemy:

  • pochodzenie afroamerykańskie,

  • dziedziczność,

  • nadwagę i otyłość,

  • nierództwo,

  • spożywanie dużych ilości mięsa czerwonego.


Mięśniaki w ciąży – objawy mięśniaków macicy

Jakie objawy dają mięśniaki macicy? U wielu pacjentek guzy te nie dają żadnych oznak, często dopiero będąc w ciąży lub przygotowując się do powiększenia rodziny, kobiety dowiadują się o istnieniu tego typu zmian w macicy. Natomiast u pacjentek, które doświadczają objawów mięśniaków macicy, możemy zaobserwować:

  • obfite krwawienia menstruacyjne,

  • ból podczas stosunków seksualnych,

  • dolegliwości bólowe przy oddawaniu moczu,

  • zaparcia,

  • przewlekłe upławy,

  • częstomocz,

  • wzdęcia,

  • krwawienia między miesiączkami,

  • ból odcinka lędźwiowego kręgosłupa,

  • uczucie pełności w podbrzuszu,

  • niepłodność.


Jak leczyć mięśniaki macicy w trakcie ciąży?

Zastanawiasz się, jak wygląda diagnozowanie mięśniaków macicy? Podstawowym badaniem diagnostycznym jest badanie USG. W nielicznych przypadkach (jeśli zmiany są zlokalizowane w nietypowym miejscu) pomocna może okazać się tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny. W razie rozpoznania mięśniaków bezobjawowych zwykle pozostajemy przy obserwacji zmian (okresowe badania miednicy i USG). Warto wspomnieć, że u części pacjentek po porodzie mięśniaki zmniejszają się samoistnie.

Generalnie nie należy leczyć mięśniaków w czasie ciąży, a po. Jeśli są ku temu wskazania, wdrażamy leczenie farmakologiczne (octan uliprystalu). Kiedy planuje zajście w kolejną ciążę w przyszłości, najczęściej wykonuje się miomektomię (wyłuszczanie mięśniaków w laparoskopii), jednak nie wcześniej, niż 6 tygodni po porodzie. Nie mamy jednak gwarancji, że mięśniaki nie odrosną. Jest to zabieg oszczędzający, podczas którego zachowujemy macicę (w przeciwieństwie do histerektomii), dzięki czemu kobieta wciąż jest zdolna do reprodukcji. Natomiast w niektórych przypadkach np. bardzo dużych mięśniaków lub silnych krwawień, konieczna jest histerektomia, zabieg niestety prowadzi do bezpłodności.

Jak pokazuje praktyka lekarska, zdarza się, iż mięśniaki macicy są usuwane podczas przeprowadzania cięcia cesarskiego. Jednak metoda ta, choć w wielu przypadkach efektywna, ma wielu przeciwników z uwagi na zwiększone ryzyko wystąpienia krwotoku okołooperacyjnego.

 

Czy mięśniaki w ciąży są groźne dla płodu i matki? Przedwczesny poród, krwotok poporodowy

Ciąża z mięśniakami jest traktowana jako ciąża wysokiego ryzyka. Oczywiście nie musi oznaczać komplikacji zdrowotnych dla dziecka ani matki – każdy przypadek jest indywidualny. W zależności od: umiejscowienia, liczby, typu, rozmiaru i kierunku wzrostu mięśniaków, mogą one wpływać negatywnie na dobrostan dziecka, prowadząc do szeregu komplikacji. U pacjentek z mięśniakami macicy częściej dochodzi do:

  • przedwczesnych skurczów macicy,

  • przedwczesnego oddzielenia się łożyska,

  • nieprawidłowego położenia płodu (szczególnie mięśniaki śródścienne),

  • porodu poprzez cesarskie cięcie,

  • poważnego krwotoku poporodowego.

Warto wspomnieć, że mięśniak (podsurowicówkowy lub śródścienny) znacznych rozmiarów może uciskać na odbytnicę, tym samym utrudniać wypróżnianie (powodować zaparcia), a nawet przyczynić się do niedrożności jelit. Mięśniaki mogą przyczyniać się również do rozwoju niedokrwistości.

Czy mięśniaki macicy mogą utrudniać zajście w ciążę? Tak. Mięśniaki macicy mogą utrudniać zagnieżdżenie się zarodka i powodować niedrożność jajowodów, powodując niepłodność pierwotną lub wtórną. Oczywiście nie jest to regułą.

Podsumowując, jeśli lekarz ginekolog rozpozna u Ciebie mięśniaki macicy w ciąży, nie wpadaj w panikę. Bądź uważna i ostrożna, a w razie jakichkolwiek niepokojących objawów nie zwlekaj i udaj się do specjalisty. Pamiętaj, że obecność mięśniaków nie przekreśla szans na ponowne zajście w ciążę!

 

 

lek. Marta Dąbrowska