Spis treści

Czym jest regres snu u niemowlaka i jak się objawia? 

Gdy maluch nagle zaczyna mieć problemy ze snem, jego mama często dopatruje się w tym nieprawidłowości. Tymczasem regres snu, chociaż bywa szczególnie uciążliwy dla niemowlęcia i jego rodziców, jest kwestią najzupełniej normalną i rozwojową. Cykl snu małych dzieci zmienia się nawet co 4 miesiące. Ma to związek z intensywnym nabywaniem nowych umiejętności. Potrzeba snu dziecka spada, gdy malec coraz lepiej komunikuje swoje potrzeby, zaczyna reagować na bodźce zewnętrzne, gaworzyć, wypowiadać słowa, a także siadać, raczkować czy chodzić. 

Im więcej dziecko potrafi, tym bardziej ciekawskie się staje. To z kolei rzutuje przede wszystkim na chwilowe pogorszenie snu dziecka, określane właśnie jako regres. Zmiana taka zwykle pojawia się nagle. Dziecko może świetnie przesypiać noc, a już kolejnej zaczyna się wybudzać. Może też mieć problem z zasypianiem i niechętnie odbywać drzemki w ciągu dnia. Poza zaburzeniami snu niektóre dzieci w tym czasie stają się też szczególnie płaczliwe, niespokojne. Może temu towarzyszyć także spadek apetytu, dlatego ważne jest, aby zwrócić uwagę na systematyczne karmienia. Chwilowe pogorszenie jakości snu dziecka zwykle zwiększa też jego potrzebę bliskości, dlatego maluch może chcieć znacznie więcej czasu spędzać na rękach.

 

W których miesiącach życia występuje pierwszy regres snu?

Ponieważ regres snu najczęściej towarzyszy skokom rozwojowym, można spodziewać się go w momentach, gdy dziecko zdobywa nowe umiejętności i rozwija się jego organizm. Zwykle pierwsze intensywne zmiany przypadają na 4 miesiąc życia. Etap ten uważany jest za czas sporych zmian. Dziecko staje się silniejsze, sprawniejsze fizycznie i motorycznie. Między innymi podejmuje próby unoszenia ramion, zaczyna przewracać się z brzucha na plecy, sprawnie sięga po przedmioty i potrafi nimi potrząsać. Dziecko reaguje też na swoje imię i głośno się śmieje. W wieku 4 miesięcy maluch jest też częściej noszony pionowo, a to daje mu obraz otoczenia w zupełnie nowej, ciekawszej dla niego perspektywie. 

Kolejne zmiany mogą pojawić się w wieku 8 miesięcy. Wówczas można spodziewać się, że dziecko zacznie siadać, wstawać i raczkować. Wraz z rozwojem umiejętności fizycznych pojawiają się też nowe zdolności umysłowe, a te wcześniej nabyte są doskonalone. W tym miesiącu życia dzieci zwykle świetnie rozumieją mowę i potrafią wyrażać swoje emocje. W tym czasie niektóre maluszki wypowiadają swoje pierwsze świadome słowa. 

Zdarza się też, że regres snu następuje w wyniku zmieniających się potrzeb dziecka i związanych z nimi zmianami, takimi jak np. rozszerzanie diety czy moment, kiedy decydujesz się przestać karmić piersią. Pobudki kilka razy w nocy mogą więc nastąpić także w 6 miesiącu życia. 

Zaburzenia snu mogą mieć miejsce także u starszych dzieci. Charakterystyczny bywa regres snu u dwulatka. W tym wieku maluszki zwykle uczą się korzystać z nocniczka, niektóre z nich idą do żłobka, a inne intensywnie rozwijają mowę. Głównym powodem jest natomiast naturalny spadek zapotrzebowania na sen - niemowlęta śpią ok. 16 godzin w ciągu doby, natomiast dwuletnie dziecko przesypia 10-12 godzin. 

 

Skok rozwojowy – ile trwa regres snu?

Warto wiedzieć, że tylko w pierwszym roku życia skoków rozwojowych może być aż 7, a każdy następny zwykle jest dłuższy od poprzedniego. Nie oznacza to oczywiście, że każdemu z nich będą towarzyszyły problemy ze snem. Jest to sprawa bardzo indywidualna. Zdarza się, że regres snu trwa zaledwie kilka dni, a problem mija samoistnie równie szybko, jak się pojawił, albo nie występuje wcale. Natomiast u części dzieci w wieku niemowlęcym zaburzenia snu trwają od 2 do 6 tygodni. Z dnia na dzień wszystkie rytuały się dezaktualizują i trzeba szukać nowego schematu, który zapewni dziecku spokojny sen. 

Niekiedy jednak maluch ciekawy świata bezproblemowo powraca do wcześniejszych nawyków po kilku dniach. Ma to duży związek z rozwojem dziecka. Im jest ono mniejsze, tym pewniej cykl snu i czuwania będzie podobny do tego przed skokiem rozwojowym. Pamiętaj jednak, że dziecko nie zawsze będzie spało 2-3 razy w ciągu dnia czy przesypiało w nocy o wiele dłużej, niż osoby dorosłe. W przypadku starszego dziecka regres snu najpewniej będzie wiązał się ze stałymi zmianami nawyków. 

 

Jak pomóc maluszkowi w tym szczególnym okresie? 

Każde dziecko może przechodzić zmiany cyklu snu w innych sposób. Musisz więc posłuchać swojej intuicji i dopasować się do zmieniających godzin snu. Konieczne będzie na nowo ustalenie rytmu dnia. Sama najlepiej znasz swojego maluszka. Przede wszystkim, jeśli dziecko nie chce iść spać w ciągu dnia, nie zmuszaj go do tego. Niepotrzebna drzemka może sprawić, że maluch będzie się często przebudzał, a jego sen i tak nie będzie efektywny. Lepiej pozwolić mu na zabawę, gdy ma na nią ochotę, a do łóżeczka odłożyć go w momencie, gdy poczuje się znużony. Warto też stymulować rozwój układu nerwowego dziecka poprzez różnego rodzaju zabawy sensoryczne. Dzień intensywny, pełen wrażeń i zabaw dostosowanych do wieku i potrzeb dziecka to najlepszy przepis na przespanie całej nocy. Nie zapominaj jednak również, że bez względu na wiek dziecko potrzebuje rutyny i wieczornego spokoju. W wyciszeniu przed snem pomóc dziecku może kąpiel, która powinna odbywać się zawsze o tej samej porze. Gdy zbliża się pora spania, przygaś też światła, opowiedz bajkę lub zaśpiewaj kołysankę. 

Skok rozwojowy jest wyjątkowo trudny także dla rodziców, dlatego również Wy musicie znaleźć sposób na przetrwanie tego okresu. Starajcie się możliwie najwięcej odpoczywać. Warto uzbroić się w cierpliwość – stres nie będzie służył ani Wam, ani dziecku. Jeśli to możliwe, ustalajcie między sobą nocne zmiany, tak aby każdy miał szansę wypocząć. 

Jeśli maluch częściej się budzi, jest rozdrażniony, czy wkłada rączki do buzi, należy wziąć pod uwagę także inne możliwe przyczyny. Regres snu jest kwestią najzupełniej normalną, ale za zaburzenia snu mogą odpowiadać niektóre dolegliwości, np. kolki i ból związany z okresem wyrzynania się zębów trzonowych. W takich sytuacjach dziecko potrzebuje dodatkowego wsparcia, np. odpowiednich środków przeciw wzdęciom czy żelu łagodzącego ból dziąseł. 

 

Źródła:

  1. C.C. Dias, B. Figueiredo, M. Rocha, T. Field, Reference values and changes in infant sleep-wake behaviour during the first 12 months of life: a systematic review, “Journal of Sleep Research” 27(5), 2018.

  2. What Is Sleep Regression in a Baby?, https://www.webmd.com/baby/what-is-sleep-regression-in-a-baby