Spis treści

 

Jak wygląda zakażona rana?

Zakażoną ranę u dziecka dość łatwo rozpoznać, przede wszystkim po tym, że źle się goi i nie wygląda dobrze. Głównym objawem jest zaczerwienienie i opuchlizna występujące w miejscu przerwania ciągłości skóry. Zakażona rana boli, piecze, a uszkodzona wokół niej skóra może być ocieplona i pulsować. To oznaki stanu zapalnego, który jest reakcją obronną organizmu. Jego obecność świadczy o rozwijającym się zagrożeniu, najczęściej wywołanym przez bakterie - gronkowca złocistego, paciorkowce. Rzadsze są zakażenia wywołane przez laseczki tężca, choć to dotyczy w głównej mierze dzieci niezaszczepionych. 

 

Stan zapalny powoduje, że z zakażonej rany zaczyna sączyć się płyn ropowiczy. Ropa w odróżnieniu od osocza, jest mętna i gęsta, może mieć nieprzyjemny zapach. Zakażoną ranę u dziecka trzeba jak najszybciej zdezynfekować i opatrzyć, ponieważ istnieje ryzyko, że miejscowa infekcja przybierze charakter uogólniony, a nawet rozwinie się w groźną dla życia dziecka sepsę. 

 

Zakażona rana - objawy:

  • ból nasilający się przy ucisku,

  • pieczenie, swędzenie,

  • narastający obrzęk,

  • zaczerwienienie,

  • ocieplenie wokół rany,

  • uczucie pulsowania rany,

  • ropna wydzielina o nieprzyjemnej woni, czasem podbarwiona krwią,

  • gorączka, powiększone węzły chłonne, złe samopoczucie.

 

Jak dochodzi do zakażenia rany u dziecka?

Do zakażenia rany u dziecka może dojść na wiele sposobów, ponieważ przyczyniające się do tego patogeny pochodzą bezpośrednio ze skóry, ale też z powietrza, gleby i wody. 

 

Najbardziej prozaicznym przykładem jest zakażenie rany gronkowcem złocistym. To bakteria naturalnie kolonizująca skórę i błony śluzowe. W sprzyjających warunkach, np. podczas antybiotykoterapii, patologicznie się namnaża, prowadząc do zakażenia rany. Infekcje gronkowcowe należą do jednych z najczęściej występujących zakażeń szpitalnych, jednak do zainfekowania rany tymi drobnoustrojami może dojść właściwie wszędzie, nawet w domu. Gronkowce bardzo szybko się rozprzestrzeniają, co ułatwia zakażenie rany.

 

Innym patogenem, który stale zasiedla naszą mikroflorę bakteryjną skóry, ale i wywołuje zakażenie rany są drożdżaki z rodziny Candida albicans. Infekcje grzybicze (kandydozy) szczególnie często rozwijają się na poparzonej skórze lub w wyniku odparzeń pieluszkowych. Podobnie jak w przypadku zakażeń bakteryjnych, czynnikiem sprzyjającym jest tu osłabienie odporności, niedostateczna higiena i niewłaściwa pielęgnacja rany. 

 

Oprócz bakterii i grzybów za zakażenie rany u dziecka mogą też odpowiadać wirusy. Najczęstszym sprawcą jest tu powszechnie występujący wirus opryszczki pospolitej (Herpes simplex typu 1 i 2), który wywołuje chorobotwórcze zmiany zarówno na powierzchni skóry, jak i błon śluzowych. Znacznie rzadziej rozpoznawanym przypadkiem jest zakażenie rany związane z wirusem wścieklizny, przenoszonej nie tylko przez psy, lecz również lisy, nietoperze. Mimo iż przypadki zachorowania na wściekliznę u ludzi są sporadyczne, jest to jedna z najgroźniejszych zoonoz na świecie, stanowiąca poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego. 

 

Zakażona rana - co robić?

W miejscu skaleczenia nie powinno się samodzielnie stosować żadnych maści z antybiotykiem dostępnych bez recepty, ponieważ substancje czynny zwykle są w nich niewystarczające, aby pokonać chorobotwórczy patogen. W rezultacie zamiast wyeliminowania chorobotwórczych bakterii czy grzybów, sprzyja się rozwojowi szczepów lekoopornych, które bardzo trudno wyeliminować. 

 

Jeśli doszło do zakażenia rany u dziecka, należy pilnie skontaktować się z pediatrą, zwłaszcza jeśli oprócz zmian miejscowych wokół rany, pojawiły się objawy ogólnoustrojowe, jak gorączka, osłabienie, zaburzenia świadomości czy inne symptomy ze strony układu nerwowego. W takich sytuacjach trzeba jak najszybciej zawieźć dziecko do szpitala. 

 

Zakażona rana - jak leczyć?

W zależności od rodzaju zakażenia rany u dziecka lekarz przepisuje odpowiednie leki, które mają zahamować rozwój infekcji miejscowej i przyspieszyć proces gojenia. Uszkodzony obszar na skórze zwykle trzeba oczyścić, odkazić, a następnie zabezpieczyć jałowym opatrunkiem. Ważna jest odpowiednia pielęgnacja rany, częste przemywanie i zmiana opatrunków, co zmniejsza ryzyko wystąpienia nadkażenia bakteryjnego i jego konsekwencji. 

 

Pierwsza pomoc - jak zapobiec zakażeniu rany u dziecka?

Za każdym razem, gdy dziecko zedrze kolano, skaleczy się lub w inny sposób uszkodzi skórę, należy postępować według następujących wskazówek.

 

  1. Dokładnie umyj ręce. Jeśli masz taką możliwość, załóż jednorazowe, lateksowe rękawiczki, aby ograniczyć ryzyko przeniesienia chorobotwórczych drobnoustrojów, bytujących na Twoich dłoniach.

  2. Zatamuj krwawienie - przyłóż do rany sterylny gazik lub czysty ręcznik i uciskaj do czasu ustąpienia krwawienia. Jeśli krwawienie nie ustępuje, zastosuj opatrunek uciskowy.

  3. Oczyść skaleczoną skórę pod czystą bieżącą wodą. Przy małych obrażeniach możesz przemyć skórę przy pomocy szarego mydła.

  4. Zdezynfekuj ranę przy pomocy środka antyseptycznego, np. lek odkażający Septisse z oktenidyną. Nie używaj spirytusu, gencjany ani wody utlenionej. Zaaplikowane na świeżą ranę, utrudniają proces gojenia i mogą sprzyjać powstawaniu blizn.

  5. Załóż jałowy opatrunek. 

  6. Jeśli trzeba, unieruchom zranioną kończynę.

  7. W razie konieczności (np. gdy rana jest głęboka, odsłania tkanki podskórne i wymaga szycia) przewieź dziecko do szpitala. 

 

lek. Michał Dąbrowski

 

Źródła:

 

Choroby zakaźne [w:] Interna Szczeklika. Mały podręcznik 2019/2020, Medycyna Praktyczna, Kraków 2019, s. 1232-1294