Spis treści

 

Jak wygląda macica i jakie są jej funkcje?

Macica jest narządem, który kształtem przypomina spłaszczoną gruszkę. U kobiet, które jeszcze nie były w ciąży macica waży ok. 50–60 gram, ma długość ok. 7,5 cm, szerokość ok. 4 cm i grubość ok. 2,5–3 cm. Z kolei pojemność tego narządu to zaledwie kilka mililitrów. 

Od górnej części macicy znajdują się ujścia jajowodów, przez które po kilku dniach od zapłodnienia przedostaje się i kolejno zagnieżdża blastocysta. Od dołu natomiast macica łączy się z pochwą. Podstawową funkcją macicy jest zapewnienie miejsca do rozwoju dziecka i kolejno wydanie go na świat. Narząd ten dzieli się na następujące elementy:

  • trzon macicy – jego wnętrze pokrywa błona śluzowa, niezbędna do zagnieżdżenia się blastocysty, 

  • szyjka macicy – błona śluzowa pokrywająca szyjkę macicy wydziela substancje, które ułatwiają penetrację plemnikom, natomiast w ciąży odpowiada ona za zamknięcie jamy macicy, a przed porodem ulega skróceniu i rozszerzeniu.     

 

Jak wygląda macica w ciąży? Ile waży? 

Dzidziuś w momencie przyjścia na świat waży 3,3–3,6 kg, ale jest to waga średnia, dlatego prawidłowe są też odchylenia od tej wagi, więc noworodek może ważyć ok. 3 lub 4 kg. Dziecko rozwija się w narządzie zbudowanym z wyjątkowo rozciągliwych tkanek. Dzięki temu macica może przystosować się do potrzeb, zapewniając dziecku odpowiednią ilość miejsca. 

To, jak wygląda macica w ciąży, zależy od etapu rozwoju. Początkowo za jej powiększenie odpowiadają hormony ciążowe (estrogeny), które stymulują tkanki do wzrostu i rozciągania. Jak rośnie macica w ciąży w kolejnych etapach? Im maluszek staje się większy, tym bardziej rośnie macica, dostosowując pojemność do kilkukilogramowego dziecka. 

Wraz z rozwojem dziecka włókna mięśniowe macicy ulegają wydłużeniu, nieustannie tworzą się też nowe. Zmiany te przebiegają nierównomiernie, tzn. nie wszystkie części macicy powiększają się tak samo. Największym zmianom ulega jama macicy. 

Ile waży macica w ciąży? Pod koniec ciąży narząd, który wcześniej ważył kilkadziesiąt gram. osiąga wagę ok. kilograma i pojemność ok. 5 litrów. Zmianie ulega także grubość ściany macicy, która staje się cieńsza i ma ok. 1,5 cm.    

 

Gdzie jest macica w ciąży? Położenie dna macicy 

Wraz z rozwojem dziecka macica się powiększa, a jej dno, czyli najbardziej oddalona, górna część zmienia położenie i unosi się ku górze w kierunku mostka. Zmiany takie postępują praktycznie przez całą ciążę, a przed porodem dno macicy ulega obniżeniu mniej więcej na 3 cm poniżej wyrostka mięczakowatego. Możesz to zauważyć na podstawie wyglądu brzucha mamy, który się obniży. 

Monitorowanie, gdzie jest macica w ciąży, czyli mierzenie wysokości dna macicy służy do:

  • szacunkowego określenia wieku ciąży,

  • ustalenia wielkości macicy,

  • kontroli rozwoju ciąży. 

 

Rosnąca, rozciągająca się macica w ciąży – objawy

Macica w ciąży powiększa się praktycznie od samego początku, przez co naciska na pęcherz moczowy i wymusza częstsze wizyty w toalecie. Jednak przed 10. tygodniem ciąży nie wystaje jeszcze nad twardą kość u dołu brzucha (spojenie łonowe), dlatego nie wyczujesz ani nie zauważysz powiększającego się brzuszka. 

Największe zmiany w wielkości macicy zauważysz na przełomie II i III trymestru. W tym czasie macica zaczyna uwypuklać brzuch. Gdy narząd ten rośnie, utrzymują go więzadła, które również ulegają rozciągnięciu. Jeśli więc odczuwasz ból podbrzusza, najprawdopodobniej odpowiada za niego rozciągająca się macica w ciąży. Objawy, jakie możesz zauważyć podczas wzrostu objętości macicy, zwłaszcza w kolejnych miesiącach ciąży, gdy macica coraz bardziej się powiększa, to również:

  • bóle i skurcze w okolicy krocza,

  • zaparcia,

  • hemoroidy,

  • zgaga.

 

Intensywnie rozwijające się dziecko i powiększająca się macica wymuszają rozciąganie także tkanek skóry. Zwłaszcza w ostatnim trymestrze mogą więc pojawić się rozstępy, dlatego już od początku ciąży warto zadbać o nawilżanie skóry. 

    

Jak rośnie macica w ciąży tydzień po tygodniu?  

To, jak rośnie macica w ciąży, w dużej mierze jest sprawą indywidualną. Co więcej, duży brzuszek nie oznacza, że również macica i dziecko osiągają spore rozmiary. Na zewnętrzny wygląd brzucha wpływają m.in. masa ciała przyszłej mamy, dieta i cechy osobnicze. Ogólnie jednak można w przybliżeniu przedstawić, jak rośnie macica w ciąży tydzień po tygodniu:

  • Tydzień 7. – macica osiąga wielkość cytrynki.

  • Tydzień 12. – macica ma wielkość zaciśniętej dłoni.

  • Tydzień 16. – leży 2–3 palce powyżej spojenia łonowego, dlatego może ustąpić parcie na pęcherz. W tym czasie możesz też poczuć łagodne ruchy dziecka, które mierzy ok. 10 cm i waży ok. 100 g. 

  • Tydzień 20. – macica jest już na tyle duża, że możesz wyczuć ją pod pępkiem, niestety ze względu na ucisk coraz większej macicy raczej minie chwilowa ulga dla układu moczowego. Jest to też czas, kiedy najprawdopodobniej musisz wymienić garderobę. 

  • Tydzień 24. – maluszek może ważyć ok. pół kilograma, a poza nim w macicy znajduje się ok. pół litra płynu płodowego. Macica ma wielkość średniego arbuza. Jej dno sięga do pępka.

  • Tydzień 28. – dziecko ma już przeszło kilogram. Macica wciąż się rozrasta, a jej dno sięga do przepony. Duży brzuszek i rozciąganie skóry może powodować u Ciebie swędzenie.

  • Tydzień 32. – macica wzrasta kilkadziesiąt razy, przez co zaczyna dotkliwie uciskać na narządy. Mogą dokuczać Ci bóle pleców, a poruszanie się staje się coraz trudniejsze. Ciasno zaczyna robić się także maluszkowi, który może ważyć już ok. 2 kg. 

  • Tydzień 36. – macica osiąga najwyższą z możliwych wysokości, sięgając do łuków żebrowych i naciskając na przeponę, przez co może Ci się ciężko oddychać. W tym czasie dziecko jest już praktycznie gotowe do porodu, a pod koniec tygodnia macica zacznie się obniżać.   

  • Tydzień 40. – pięciokilogramowa macica obniża się o 2 palce poniżej łuków żebrowych. W tygodniu zwykle następuje poród, ale normą jest także poród dwa tygodnie przed lub po przewidzianej dacie.  

 

Przygotowanie do porodu – twarda macica w ciąży 

Najczęściej rozciągająca się macica w ciąży i objawy temu towarzyszące to proces naturalny i zwykle nie stanowi powodu do niepokoju. Po 20. tygodniu możesz odczuwać skurcze Braxtona-Hicksa, które zwykle przypominają łagodne skurcze w trakcie miesiączki i nie stanowią powodu do obaw. 

Z kolei twarda macica w ciąży bez skurczów, zwłaszcza w ostatnim trymestrze może wskazywać na problemy trawienne, wzdęcia, niestrawność, czy zaparcia, co wynika z ucisku macicy na narządy wewnętrzne.   

Jeśli twardnienie brzucha i skurcze są bardzo silne, utrzymują się przez dłuższy czas, występują regularnie lub towarzyszą im inne objawy, np. plamienie, warto poradzić się lekarza.  

 

Lek. Michał Dąbrowski