U dziecka poniżej 3. roku życia skóra jest znacznie cieńsza, naskórek jest bardziej przepuszczalny, przez co szybciej się przesusza i traci wodę. Ponadto w skórze niemowlęcia układ komórek skóry jest „luźniejszy”, w związku z tym słabiej chroni ona malca przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych takich jak wysoka i niska temperatura, promieniowanie słoneczne, drobnoustroje, substancje chemiczne, kurz, itp. Ponadto duża powierzchnia skóry w stosunku do masy ciała powoduje, że noworodki i niemowlęta bardzo szybko tracą wodę przez skórę, co powoduje jej przesuszenie oraz skłonność do odwodnienia. Niemowlę wydala przez skórę ok. 40% całej wydalanej wody przez organizm, podczas gdy u osoby dorosłej stanowi to ok. 10%. Te specyficzne uwarunkowania w budowie skóry powodują, że wymaga ona szczególnego postępowania pielęgnacyjnego. 

 

Dość dużym problemem dla rodziców jest pielęgnacja okolic podpieluszkowych. Ze względu na dużą częstość oddawania moczu i stolca przez noworodka i niemowlę pośladki narażone są szczególnie na wyprzenia (odparzenia). Przyczyną wyprzeń może być niewłaściwa pielęgnacja okolic podpieluszkowych, ale także antybiotykoterapia, biegunki, zaniedbania higieniczne oraz stosowanie do mycia dziecka kosmetyków nie przeznaczonych dla niemowląt. Kosmetyki takie przyczyniają się do zmywania warstwy hydrolipidowej – ochronnej naskórka, który robi się cieńszy i bardziej wrażliwy na działanie czynników szkodliwych.

 

W profilaktyce należy uwzględnić:

  • Częstą zmianę pieluszek. Jeżeli stosowane są pieluszki jednorazowe, powinny być one wysokiej jakości i chłonności. Jeśli są to pieluszki tetrowe, należy je prać w płynach piorących przeznaczonych dla niemowląt w wysokiej temperaturze, a następnie prasować. 

  • Właściwą pielęgnację okolic podpieluszkowych. Przy każdej zmianie pieluszki należy umyć pośladki dziecka wodą z mydełkiem dziecięcym. Powinny one być osuszane jak atrament bibułką miękkim bawełnianym ręcznikiem. Nie zaleca się do codziennego stosowania chusteczek do mycia pośladków, bo mogą je podrażnić. Powinny być stosowane tylko w wyjątkowych sytuacjach (np. spacer, wizyta u lekarza). Po obmyciu pośladków u niemowląt, które mają skłonność do wyprzeń, należy na okolicę podpieluszkową nanieść preparat ochronny na skórę o odpowiednim składzie, przeznaczony dla dzieci do codziennego stosowania. Powinna to być maść natłuszczająca z naturalnymi olejami tworząca warstwę ochronną na skórze, np. maść z olejem z nasion wiesiołka Linoeparol Intensive. Tworzy ona na skórze przezroczystą warstwę, chroniącą przed czynnikami drażniącymi, dzięki której skóra jest zabezpieczona przed szkodliwym działaniem wilgoci. Maść natłuszcza i regeneruje skórę, a jej składniki mają działanie nawilżające i kojące. Ilość preparatu powinna być niewielka, bowiem jego nadmiar odkłada się na powierzchni pieluszki i ogranicza jej chłonność. 

  • Częste wietrzenie pupy dziecka.

  • Karmienie dziecka mlekiem mamy – dzieci karmione naturalnie mają niższe pH moczu i mniejszą aktywność enzymów kałowych, stąd też rzadziej cierpią na wyprzenia. 

 

Pielęgnacja pośladków w przypadku wyprzeń:

  • Dalej stosować zasady profilaktyki wyprzeń.

  • Częściej zmieniać pieluszki i częściej wietrzyć pośladki. 

  • Na lekko zmienione pośladki stosować należy delikatne preparaty, nie podrażniające, np. w formie emulsji, lekkiego kremu lub maści.

  • Jeśli pośladki są bardzo zmienione, stosować należy preparaty hypoalergiczne, o działaniu antyseptycznym, ściągającym, łagodzącym objawy, regenerującym naskórek, utrzymującym optymalną wilgotność i tworzącym  barierę ochronną przed działaniem czynników szkodliwych. Takie działanie mają preparaty zawierające pastę cynkową i stancje zapobiegające przesuszeniu skóry tj. alantoinę, pantenol oraz naturalne oleje.  Ważna jest forma preparatu: nie powinna być to forma ciężka do rozsmarowania. Sprawdzają się  tu preparaty w formie lekkiej emulsji w sprayu, bez konieczności rozsmarowywania dłonią na podrażnionej skórze. 



Piśmiennictwo:

 

  1. Kisiel K, Dzilińska K. Pielęgnacja skóry noworodka i małego dziecka. Stand Med Pediatr, 2015;12(2):207–212.

  2. Chodorowska G., Bartosińska J., Michalak-Stoma A.:  Pieluszkowe zapalenie skóry.  Stand Med Pediatr, 2013; T. 11.

  3. Łosik M.: Pieluszkowe zapalenie skóry i inne odparzenia u niemowląt. Postępy Neonatologii, 2018;24(2).