Spis treści

 

Jakie jest wzorcowe ciśnienie w ciąży?

Prawidłowe ciśnienie w ciąży wynosi mniej niż 140/90, co oznacza:

  • ciśnienie skurczowe do 140 mmHG,

  • ciśnienie rozkurczowe do 90 mmHG.

 

W organizmie kobiety spodziewającej się dziecka zachodzi wiele zmian. Dotyczą one między innymi układu krążenia. Pod wpływem hormonów ciążowych (głównie progesteronu) rozszerzają się naczynia krwionośne i zwiększa objętość krwi, a przy tym stopniowo obniża ciśnienie tętnicze. Dzięki tym zmianom krew łatwiej dopływa do łożyska, a rozwijający się płód otrzymuje tlen i substancje odżywcze. 

 

Spadek ciśnienia w ciąży jest więc uwarunkowany fizjologicznie. Zauważalny już od początku I trymestru, utrzymuje się do końca II trymestru. W ostatnim etapie ciąży ciśnienie rozkurczowe stopniowo wzrasta, powracając do wartości wyjściowych bądź nieco wyższych.

 

Jakie ciśnienie jest niebezpieczne w ciąży?

Wiadomość o niskim ciśnieniu (hipotensji) w ciąży jest dla wielu kobiet zaskoczeniem, ponieważ czują się świetnie i nie doświadczają żadnych dolegliwości, które mogłyby wskazywać na jakiekolwiek nieprawidłowości.

 

Nadciśnienie tętnicze rozpoznaje się, gdy pomiary ciśnienia przekraczają 140/90 mmHg, co stanowi pewne niebezpieczeństwo dla przebiegu ciąży. Podwyższone ciśnienie w ciąży zwiększa ryzyko wystąpienia m.in.:

  • stanu przedrzucawkowego, 

  • rzucawki,

  • zespołu HELLP,

  • zaburzeń narządowych (np. niewydolności nerek, zaburzenia neurologiczne), 

  • hipotrofii płodu,

  • niedotlenienia okołoporodowego,

  • przedwczesnego oddzielania się łożyska,

  • porodu przedwczesnego.

 

Ciąża powikłana nadciśnieniem tętniczym jest ciążą zagrożoną i wymaga szczególnej opieki specjalistycznej Na oddział patologii ciąży trafiają pacjentki z ciężkim nadciśnieniem (160/110 mmHg). W przypadku łagodnej i umiarkowanej hipertensji konieczne są częstsze wizyty lekarskie zarówno położnicze jak i kardiologiczne kontrolowane ciśnienia w domu i stosowanie się do zaleceń lekarza.

 

Nadciśnienie tętnicze w ciąży - podział

Wyróżnia się 3 stopnie nadciśnienia:

  • łagodne - od 140/90 do 149/99,

  • umiarkowane - od 150/100 do 159/109,

  • ciężkie - od 160/110.

 

Ponadto wyróżniamy.

  • Nadciśnienie występujące przed ciążą, tzw. przewlekłe (rozpoznane przed 20. t.c.),

  • Nadciśnienie indukowane ciążą (rozpoznane po 20. t.c.).

 

Wysokie ciśnienie w ciąży - objawy

Bóle i zawroty głowy, spocone dłonie, bezsenność - to niektóre objawy podwyższonego ciśnienia tętniczego w ciąży. Jednak nadciśnienie może nie dawać o sobie znać aż do chwili wystąpienia poważnego zagrożenia. 

 

Najczęstsze objawy stanu przedrzucawkowego  to:

  • podwyższone ciśnienie tętnicze krwi,

  • białkomocz,

  • skąpomocz,

  • zaburzenia neurologiczne,

  • zaburzenia widzenia,

  • obrzęk płuc, sinica,

  • ból w nadbrzuszu,

  • bóle głowy,

  • zwiększona aktywność enzymów wątrobowych,

  • zmniejszona liczba płytek krwi,

  • ograniczenie wzrostu wewnątrzmacicznego.

 

Aby do tego nie dopuścić, należy regularnie mierzyć ciśnienie w ciąży oraz wykonywać zlecone badania z krwi i moczu. Kobietom, które znajdują się w grupie ryzyka nadciśnienia ciążowego i stanu przedrzucawkowego, lekarz przepisuje kwas acetylosalicylowy w odpowiedniej dawce. Wykazano, że jego regularne przyjmowanie zmniejsza nawet dwukrotnie prawdopodobieństwo wystąpienia stanu przedrzucawkowego.

 

Wysokie ciśnienie w ciąży - przyczyny

Nadciśnienie tętnicze rozpoznaje się u około 10% ciężarnych. 

 

Czynniki sprzyjające rozwojowi nadciśnienia ciążowego to:

  • wiek powyżej 40. r.ż.,

  • pierwsza ciąża,

  • ciąża wielopłodowa,

  • nadwaga i otyłość,

  • nadciśnienie w poprzedniej ciąży,

  • cukrzyca,

  • choroby nerek,

  • obciążony wywiad rodzinny.

 

Istnieje związek pomiędzy silnym stresem psychicznym a układem krążenia. W dodatku kobiety brzemienne są bardziej podatne na bodźce stresowe, których w okresie oczekiwania na dziecko nie brakuje. 

 

Stres w ciąży wynika z obaw o dziecko, lęku przed porodem i opieką nad noworodkiem, a czasem także natłokiem zadań do wykonania. Jednym z nich jest skompletowanie wyprawki dla dziecka. Duże ułatwienie niesie Niezbędnik Młodej Mamy.

 

Ciąża powikłana nadciśnieniem - postępowanie

Nadciśnienie tętnicze w ciąży wymaga specjalnego nadzoru medycznego. Nie musi odbywać się to w szpitalu, jednak kobieta zobowiązana jest do samodzielnego kontrolowania nadciśnienia oraz częstych wizyt kontrolnych u lekarza prowadzącego. W ich trakcie każdorazowo pacjentka dostaje skierowanie na badanie ogólne moczu, w celu wykrycia białkomoczu. Ponadto rutynowo sprawdza się z pomocą USG dobrostan płodu, objętość płynów owodniowych i przepływy krwi w tętnicy pępowinowej.

 

Natomiast w przypadku ciężkiego nadciśnienia, konieczna jest hospitalizacja. W szpitalu ciężarna dostaje leki przeciwnadciśnieniowe i ma wykonanych szereg badań kontrolnych (morfologia, elektrolity, badanie moczu, wskaźniki czynności nerek itp.). Po wyrównaniu ciśnienia tętniczego w zależności od sytuacji położniczej może zostać wypisana do domu z zaleceniem pomiaru ciśnienia krwi i białkomoczu co dwa tygodnie aż do zakończenia ciąży.

 

Jak obniżyć ciśnienie w ciąży?

O włączeniu leczenia farmakologicznego decyduje lekarz prowadzący; w ciąży wdrażane są leki bezpieczne dla kobiet w ciąży metylodopa, labetalol, nifedypina. 

 

Aby utrzymać prawidłowe wartości ciśnienia, zaleca się oszczędzający tryb życia, rezygnację z nadmiernej aktywności fizycznej, odpoczynek i spanie w pozycji na lewym boku, a także unikanie stresu. 

 

Jak mierzyć ciśnienie w ciąży?

Pacjentki z nadciśnieniem muszą wykonywać pomiary samodzielnie, z pomocą ciśnieniomierza. Ciśnienie najlepiej zmierzyć po chwili odpoczynku, ale nie bezpośrednio po jedzeniu. Pomiar wykonuje się dwukrotnie rano i wieczorem.

 

Nadciśnienie w ciąży a poród

Nadciśnienie w ciąży nie musi być wskazaniem do cesarskiego cięcia. Jeśli podwyższone ciśnienie jest kontrolowane, a do tego występuje niskie ryzyko stanu przedrzucawkowego, kobieta może urodzić naturalnie. 

 

Cesarskie cięcie wykonuje się zawsze w przypadku zagrażającym dobrostanowi dziecka lub matki.

 

Po porodzie nadciśnienie będzie utrzymywać się jeszcze przez kilka tygodni, więc jeśli było wdrożone leczenie farmakologiczne, stosuje się je dalej zgodnie z zaleceniami lekarza. W takich przypadkach trzeba pamiętać o wizytach kontrolnych w czasie połogu, pierwsza jest 2 tygodnie po porodzie, kolejne po 6-8 tygodniach. Ponadto problemy z ciśnieniem w ciąży mogą zapowiadać dalsze powikłania sercowo-naczyniowe, dlatego po zakończeniu połogu warto wykonać badania profilaktyczne. 

 

Nadciśnienie w ciąży dotyczy wielu kobiet. To jedna z najczęstszych przyczyn powikłań okołoporodowych. Wysokie ciśnienie w ciąży może zaniepokoić przyszłą mamę, wyzwalać obawy o dobro własne oraz dziecka, a także przebieg porodu. Jednak jeśli ciśnienie w ciąży jest odpowiednio kontrolowane, kobieta pozostaje pod ścisłą opieką lekarza i stosuje się do jego zaleceń, może czuć się bezpiecznie. Stres i zdenerwowanie będą dodatkowo podnosić ciśnienie, a tego lepiej unikać. Dlatego podczas ciąży warto pozwolić sobie na odpoczynek, zadbać o dobrej jakości sen, odpowiednią dietę, a także korzystać z technik relaksacyjnych. To wszystko pomoże dotrwać szczęśliwie do 37. tygodnia ciąży. Od tego czasu ciążę uznaje się za donoszoną.

 

lek. Marta Dąbrowska

 

 

Źródła:

 

Nadciśnienie tętnicze u kobiet w ciąży, Interna Szczeklika. Mały podręcznik 2019/2020, Medycyna praktyczna, Kraków 2019, s. 352-353

 

A. Bacz, Nadciśnienie tętnicze u ciężarnych, mp.pl, [dostęp 20.04.2021], https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/75611,nadcisnienie-tetnicze-u-ciezarnych