O przeziębienie w ciąży nietrudno. Zwłaszcza w okresie chorobowym, który w Polsce trwa przez około pół roku - zaczyna się jesienią, a kończy z początkiem wiosny. Najczęściej za złe samopoczucie w ciąży odpowiadają wirusy. Infekcje o takim podłożu mają zwykle łagodny przebieg i nie powinny zagrażać dziecku. Inaczej jest, gdy pojawia się wysoka gorączka, a choroba, zamiast przechodzić, wyraźnie się nasila.

 

Spis treści

 

1. Czy przeziębienie w ciąży jest groźne dla dziecka?

O tym, czy przeziębienie w ciąży może być groźne dla dziecka decyduje przede wszystkim wiek ciąży i rodzaj infekcji. W pierwszym trymestrze ryzyko, że chorobotwórcze drobnoustroje przenikną przez łożysko i wywołają zakażenie wewnątrzmaciczne jest niewielkie. Jeśli jednak tak się stanie, kilkutygodniowy płód staje się zagrożony - mogą rozwinąć się u niego wady rozwojowe, a nawet dojść do poronienia. W dojrzalszej ciąży rokowania są znacznie lepsze. Co nie oznacza, że dziecko gwarantują 100% bezpieczeństwa. W wyniku przeziębienia w ciąży, w ostatnich miesiącach jej trwania, może nie być żadnych objawów ze strony płodu. Jednak może też dojść do poważniejszych konsekwencji. Wiele zależy od rodzaju zakażenia. 

 

Kiedy adenowirusy i rhinowirusy, tak często odpowiedzialne za katar, zatkany nos i ból gardła w ciąży, nie niosą większego zagrożenia, inne wirusy już tak. Jednym z najgroźniejszych dla kobiet spodziewających się dziecka jest parwowirus B19. Infekcja przez niego wywołana objawia się bólem stawów i wysypką, ale też typowymi dolegliwościami, które łatwo przypisać „zwykłemu” przeziębieniu. Zakażenie parwowirusem B19 może przenosić się w transmisji wertykalnej, kiedy patogen przechodzi z matki na dziecko (np. drogą łożyskową lub kontaktową). Konsekwencją takiej infekcji są poważne problemy zdrowotne płodu, w tym niedokrwistość, która wymaga leczenia wewnątrzmacicznego. 

 

Innym, wyjątkowo groźnym wirusem dla kobiet oczekujących dziecka, jest wirus grypy. Wysoka gorączka, która jest jednym z typowych objawów tego zakażenia, niesie szczególne zagrożenie dla płodu. Podwyższona temperatura ciała (w przypadku grypy jest to powyżej 38 stopni C.), która utrzymuje się w przebiegu choroby przez kilka dni, może działać teratogennie, wywołując wady rozwojowe, poród przedwczesny, a nawet poronienie. Grypa w ciąży jest niebezpieczna również dla matki. Powikłania u ciężarnych to najczęściej zapalenie płuc i ostre stany krążeniowo-oddechowe, wymagające hospitalizacji.

 

2. Jak wyleczyć przeziębienie w ciąży?

Sposób, jak leczyć przeziębienie w ciąży, zależy w głównej mierze od charakteru zakażenia. W przypadku infekcji wirusowej, walkę z chorobą najczęściej zaczyna się od łagodzenia jej objawów i wspomagania odporności. Ponieważ na większość wirusów nie ma skutecznego leku przyczynowego, pozostaje działanie doraźne. Nieco inaczej jest z grypą, którą obecnie skutecznie zwalcza się przy pomocy inhibitorów neuraminidazy. Oseltamiwir i zanamiwir to leki przeciwwirusowe, które skutecznie hamują replikację i patogenność wirusa grypy, przy czym wyraźnie skracają czas choroby. Ponieważ w okresie ciąży wzrasta ryzyko powikłań i ciężkiego przebiegu grypy, podanie jednego z tych leków jest zasadne. Jednak tylko wtedy, gdy wykonano testy wirusologiczne i ma się pewność co do etiologii zakażenia. Leczenie przyczynowe rozpoczęte we właściwym czasie pozwala złagodzić przebieg grypy i uchronić przed jej negatywnymi konsekwencjami. Niestety w związku z tym, że objawy grypy bywają podobne do objawów przeziębienia o innym podłożu, czasem na takie leczenie jest za późno. Inhibitory neuraminidazy powinny być włączone najpóźniej w drugiej dobie od wystąpienia pierwszych objawów. Gdy są podane po upływie 48 godzin, ich skuteczność jest ograniczona.

 

Oprócz grypy i infekcji bakteryjnych, które wymagają włączenia antybiotykoterapii, różne postaci przeziębienia w ciąży przeważnie leczy się objawowo. Wybierając samodzielnie, którykolwiek z leków na przeziębienie w ciąży, należy dokładnie zapoznać się z ulotką, a najlepiej zapytać o opinię lekarza. 

 

Co na ból głowy i gorączkę dla ciężarnych?

Bezpiecznym środkiem jest paracetamol, który, choć nie działa przeciwzapalnie, łagodzi ból i obniża gorączkę. Można go stosować w ciąży i podczas laktacji, pod warunkiem, że przyjmowany jest w dawkach terapeutycznych, przez krótki czas. Gdy pojawia się przeziębienie w pierwszym trymestrze w ciąży, warto zapytać lekarza prowadzącego o zwiększenie dawki kwasu foliowego (wit. B9). Wszelkie stany chorobowe mogą obniżać wchłanialność witaminy B9, tak ważnej dla prawidłowego rozwoju układu nerwowego dziecka.

 

Co na ból gardła w ciąży?

Wśród infekcji sezonowych najczęściej diagnozowane są te, dotyczące górnych dróg oddechowych. Dlatego też angina wirusowa czy też zapalenie krtani w ciąży nie należą do rzadkości. Jak sobie z nimi radzić? Można stosować tabletki na gardło w ciąży, jednak nie powinny one zawierać propolisu, tymianku ani podbiału - te naturalne składniki roślinne stymulują czynność skurczową macicy, przez co mogą doprowadzić do przedwczesnego porodu. Na ból gardła w ciąży sprawdzą się aerozole, na przykład z benzydaminą, która miejscowo znieczula i zapobiega stanom zapalnym, a przy tym ma wysokie profil bezpieczeństwa dla kobiet oczekujących dziecka i karmiących piersią. Jeśli jednak z jakichś przyczyn ciężarna nie może przyjąć powyższych medykamentów, ulgę w bólu mogą przynieść domowe sposoby - częste picie ciepłych płynów, inhalacje z soli fizjologicznej, przepłukiwanie gardła wodą z solą lub rumiankiem. Ponadto warto wzmocnić odporność. 

 

Co na odporność w ciąży?

Na osłabienie w ciąży do końca II trymestru można bezpiecznie przyjmować suplementy z witaminą C, rutyną i wapniem. Oprócz nich dobrze włączyć do diety naturalne źródła witamin - cytrusy, zielone warzywa i owoce, a także przetwory z aronii czy czarnej porzeczki. W leczeniu przeziębienia w ciąży bardzo ważne miejsce zajmuje wypoczynek. Do czasu całkowitego wyzdrowienia ciężarnym zaleca się, aby pozostały w domu, nie przepracowywały się, zwiększyły jakość i ilość snu. Poza tym należy kategorycznie unikać tłumów - większość wirusów odpowiedzialnych za grypę i przeziębienie w ciąży przenosi się drogą kropelkową. Są to choroby zakaźne, które szerzy się stojąc w kolejce czy czekając na przystanku autobusowym. Z drugiej strony przeziębiona ciężarna ma osłabioną odporność. Walczący z jednym patogenem układ immunologicznym ma mniejsze zdolności do samoobrony, przez co słabiej chroni organizm (a także rozwijające się w nim dziecko) przed kolejnymi zarazkami. Dlatego na czas choroby, lepiej zostać w domu, a wszystkie zadania odłożyć na później bądź zrealizować z pomocą internetu. Wszystkie produkty z Niezbędnika Młodej Mamy można kupić on-line. Podobnie jest z wykładami w szkole rodzenia, które zwykle są udostępniane w sieci. Na czas choroby, lepiej zostać w domu - dla dobra mamy, dziecka, a także wszystkich wokół. 

 

Lek. Marta Dąbrowska

 

 

Źródła:

 

L. Szenborn, A. Matkowska-Kocjan, Grypa u ciężarnych - leczenie i profilaktyka, “podyplomie.pl”, [dostęp 28.10.2020], https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/011/153/original/Strony_od_MpD_2010_07-16.pdf?1467969206

 

R. Sterczyński, M. Świątkowska-Freund, Przeziębiona kobieta ciężarna, “podyplomie.pl”, [dostęp 28.10.2020], https://podyplomie.pl/medical-tribune/18102,przeziebiona-kobieta-ciezarna 

 

M. Ściubisz, Zachorowanie na grypę u kobiet w ciąży ma negatywny wpływ na zdrowie noworodków, na podstawie: Newsome K. i wsp., Outcomes of infants born to women with influenza A(H1N1), “Birth Defects. Res.”, 2019; 111: 88–95, dostępne w Internecie: “mp.pl”, [dostęp 28.10.2020], https://www.mp.pl/szczepienia/przeglad/grypa/215809,zachorowanie-na-grype-u-kobiet-w-ciazy-ma-negatywny-wplyw-na-zdrowie-noworodkow 

 

 

Zobacz również: