Spis treści

 

Jakie są przyczyny kataru u niemowlaka?

Katar u niemowlaka, zwłaszcza mającego starsze rodzeństwo, zdarza się dość często. Wywołują go rhinowirusy, adenowirusy i inne wirusy przenoszone drogą kropelkową. To sprawia, że zakażenie z łatwością rozprzestrzenia się w dużych skupiskach ludności - żłobkach, przedszkolach i szkołach, ale też salach zabaw czy pływalniach. W większości infekcje wirusowe mają łagodny przebieg. Katar i kaszel u niemowlaka bez gorączki to typowy obraz przeziębienia. W jego trakcie, początkowo wodnista, lejąca się z nosa wydzielina po kilku dniach może zgęstnieć i zmienić kolor. Gęsty, zielony katar u dziecka wielu rodziców traktuje jako sygnał alarmowy, świadczący o nadkażeniu bakteryjnym i konieczności podania antybiotyku. Jednak nie zawsze tak jest. Jeśli wydzielina staje się żółta lub zielona, ale inne objawy choroby nie zaostrzają się - maluch chętnie się bawi, nie jest ospały, nie gorączkuje, najprawdopodobniej infekcja niebawem się skończy. Zmiana gęstości i koloru wydzieliny z nosa może wskazywać na zakażenie bakteryjne, lecz równie dobrze być oznaką końcowej fazy zakażenia wirusowego. 

 

Kolejną częstą przyczyną kataru u niemowlaka jest alergia, w głównej mierze na tle pokarmowym. Dzieci najczęściej uczula białko mleka krowiego, jaja, orzechy, owoce morza i gluten, ale także źle dobrane kosmetyki. Objawy alergicznego nieżytu nosa to wodnisty katar, napady kichania, swędzący i zatkany nos u niemowlaka. Niekiedy dochodzą do tego inne dolegliwości: kaszel, trudności z oddychaniem, bóle brzucha, biegunka, także wysypka i świąd skóry. Choć choroby o podłożu alergicznym diagnozuje się u coraz większej liczby dzieci, to i tak znacznie częściej pojawia się katar infekcyjny niż alergiczny. 

 

Ile trwa katar u niemowlaka?

Mówi się, że przeziębienie trwa tydzień, jednak u małych dzieci zwykle zajmuje trochę dłużej. Katar u niemowlaka może utrzymywać 10 -14 dni, kaszel nawet przez ponad dwa tygodnie. Wynika to z niedojrzałego jeszcze organizmu, który słabiej radzi sobie ze zwalczaniem patogenów. Jeśli objawy przeziębienia z biegiem czasu słabną, to najlepszy dowód, że maluch zdrowieje. Jeśli jednak katar u dziecka utrzymuje się po upływie tygodnia, a infekcja zaostrza, należy skonsultować się z lekarzem w celu wykluczenia (bądź potwierdzenia) wtórnej infekcji bakteryjnej, która może przeciągać się nawet do trzech tygodni. Przetrzymujący się katar u niemowlaka może wskazywać też na przerost migdałka gardłowego albo niedobory odporności. Ustalenie jego przyczyny wymaga więc specjalistycznych badań.

 

Konsultacja pediatryczna to konieczność, gdy zauważa się:

  • katar u noworodka lub niemowlęcia poniżej 3. miesiąca życia,

  • katar u dziecka utrzymujący się dłużej niż 7 dni,

  • zaostrzający się przebieg choroby,

  • wszelkie niepokojące objawy (duszność, świst krtaniowy, wysoka gorączka),

  • kolejny epizod cieknącego kataru po kontakcie z potencjalnym alergenem. 

 

Co na katar u niemowlaka?

Leczenie kataru u niemowląt jest o tyle utrudnione, że nie zawsze może być farmakologiczne. U małych dzieci bezpieczniejszym rozwiązaniem od medykamentów są domowe sposoby na przeziębienie, obejmujące inhalacje, oczyszczanie nosa i nawadnianie organizmu. Bardzo ważne jest, aby udrożnić drogi oddechowe, zapewnić dostęp świeżego powietrza i nie dopuścić, by drażniąca wydzielina spływała po tylnej ścianie gardła. Co konkretnie można zrobić, aby złagodzić katar u niemowlaka?   

 

Spacery

Co na katar dla niemowlaka? Jak zgodnie zauważają pediatrzy - świeże powietrze! Częste wietrzenie pomieszczeń i codzienne spacery skutecznie łagodzą dokuczliwe objawy nosowe. Chłodne, wilgotne powietrze ułatwia oddychanie, dlatego to najlepszy, naturalny sposób, aby pokonać katar i zatkany nos u dziecka. Choć sam katar nie jest przeciwwskazaniem do wyjścia z domu, stan podgorączkowy i gorączka już tak. Jeśli termometr pokazuje 37-38 stopni C., należy zrezygnować ze spacerów. 

 

Inhalacje

Dobrym sposobem na katar jest też inhalacja niemowlaka. Na ogół stosuje się do niej roztwór soli fizjologicznej, która nawilża błonę śluzową. W przypadku zatkanego nosa lepiej sprawdzi się sól hipertoniczna - jej wyższe stężenie skuteczniej poradzi sobie z udrożnieniem zalegającej wydzieliny. 

 

Odciąganie wydzieliny

Niemowlęta jeszcze nie potrafią wydmuchiwać nosa, a nieodciągnięta wydzielina może przyczynić się do rozwoju choroby. Kiedy śluz spływa po tylnej ścianie gardła, boleśnie je podrażnia. Kiedy dostaje się do płuc, zalega, przez co dziecko zaczyna kaszleć. Aby temu zapobiec, warto odciągać katar u dziecka przy pomocy gruszki lub specjalnych aspiratorów. Bez względu na rodzaj urządzenia (każde ma swoje plusy i minusy), należy pamiętać, aby nawilżać nos zarówno przed jak i po odciąganiu wydzieliny, a samą czynność wykonywać, gdy dziecko jest spokojne i oddycha przez usta (dzięki czemu wyrównuje ciśnienie).  

 

Nawadnianie

Podczas infekcji, która przynosi katar i kaszel u niemowlaka, ważne jest częste podawanie ciepłych płynów. Pijąc herbatę lub jedząc zupę nie tylko nawilża się śluzówkę, ale również eliminuje chorobotwórcze mikroby. Większość z nich nie lubi wysokich temperatur. Najlepiej czują się w miejscach wilgotnych i chłodnych, a takie warunki panują właśnie w jamie nosa i gardła. Zmienia się je, właśnie z pomocą ciepłych płynów, w ten sposób osłabiając rozwój infekcji.

 

Łagodzenie innych objawów

Wodnisty katar o podłożu alergicznym często występuje wraz z innymi objawami - np. wysypką, zaczerwienieniem, świądem skóry. W takich przypadkach dobrze zmienić dotychczasowy sposób pielęgnacji, by móc wyeliminować potencjalny alergen. Używany wcześniej płyn do mycia ciała, lepiej zastąpić w 100% naturalnym krochmalem do kąpieli, np. Atoperal Baby Plus. Warto wiedzieć, że skóra niemowlęcia jest niedojrzała, a przez to bardzo wrażliwa. Aby jej nie uczulić ani nie podrażnić, potrzeba właściwej pielęgnacji, opartej na łagodnych kosmetykach przeznaczonych od pierwszych dni życia, jak tych z Niezbędnika Młodej Mamy. 

 

Leki OTC

U dzieci poniżej 2. roku życia nie powinno się podawać żadnych leków dostępnych bez recepty bez konsultacji z lekarzem. Jeśli katar u niemowlaka jest uporczywy lub utrzymuje się przez dłuższy czas, pozostaje zasięgnąć opinii pediatry i rozpocząć leczenie farmaceutyczne zgodnie z jego zaleceniami. Jeśli jednak wydaje się objawem łagodnego przeziębienia, bez gorączki, braku apetytu, rozdrażnienia, problemów ze snem - wystarczy zastosować powyższe domowe sposoby, powinny pomóc!

 

Lek. Michał Dąbrowski

 

 

Źródła:

 

M. Bartkowiak-Emeryk, Przewlekły katar u dzieci, “podyplomie.pl”, [dostęp 30.10.2020], https://podyplomie.pl/pediatria/21734,przewlekly-katar-u-dzieci-plan-postepowania

 

E. Stanek-Misiąg, Katar nasz powszechny, “mp.pl”, [dostęp 30.10.2020], 

 

https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/wywiady/197503,katar-nasz-powszechny

 

 

Zobacz również: