Najczęściej to skutek podrażnienia, bowiem skóra noworodka jest wyjątkowo cienka, a chroniący ją płaszcz wodno-lipidowy nie jest wystarczająco wykształcony, aby uchronić maleństwo przed szkodliwymi czynnikami ze środowiska - tak różnego od sterylnego, wodnego i bezpiecznego środowiska w łonie matki.

 

Spis treści

Skóra noworodka - co trzeba o niej wiedzieć?

 

Skóra noworodka jest bardzo cienka i wrażliwa. U dzieci urodzonych o czasie jej grubość wynosi 1,2 mm, czyli jest nawet pięć razy cieńsza niż u dorosłych. Ponadto, pokrywający ją płaszcz wodno-lipidowy dopiero się kształtuje, dostosowując do warunków panujących w nowym środowisku, pełnym patogenów i innych szkodliwych czynników zewnętrznych.

 

Skuteczność płaszcza lipidowego w okresie noworodkowym opiera się przede wszystkim na pracy gruczołów łojowych. Już od chwili narodzin działają one bardzo aktywnie, produkują duże ilości nawilżającego i ochronnego sebum. Wzmożona praca gruczołów łojowych może niekiedy prowadzić do ich przerostu, czego objawem są malutkie białe lub żółte krosteczki w okolicy nosa i policzków. Tego typu zmiany skórne są zupełnie niegroźne i zwykle mijają samoistnie w przeciągu kilku tygodni. Podobnie, jak potówki, które świadczą o nieuregulowanej pracy endokrynowych gruczołów potowych. Choć na skórze noworodków jest ich mnóstwo, nie zapewniają prawidłowego procesu termoregulacji - tę umiejętność nabywa się z wiekiem. Dlatego też należy bardzo uważać, aby nie przechłodzić ani przegrzać maluszka. To również może stać się przyczyną suchej skóry u noworodka.

 

Wracając jednak do budowy skóry tak małego dziecka, należy zauważyć również, że mimo intensywnej pracy gruczołów łojowych, bariera wodno-lipidowa wciąż jest niedojrzała, a przez to bardziej przepuszczalna. To sprawia, że staje się mniej odporna na działanie drobnoustrojów i związków chemicznych, a zarazem bardziej podatna na przeznaskórkową utratę wody. Ponadto w skórze noworodka niewiele jest włókien kolagenowych oraz włókien sprężystych, przez co łatwo ją podrażnić i uszkodzić.

 

Skóra noworodka jest:

● niedojrzała pod względem strukturalnym i funkcjonalnym,

● cienka i delikatna,

● niedostatecznie chroniona przez barierę naskórkową,

● narażona na działanie drobnoustrojów i toksyn,

● wrażliwa na promieniowanie UV,

● podatna na przegrzanie i przechłodzenie,

● mało sprężysta, łatwa do uszkodzenia.

 

 

Przyczyny suchej skóry u noworodka - co może wysuszać skórę?

 

Przyczyny suchej skóry u małego dziecka mogą być bardzo różne. Czasem są wynikiem naturalnych procesów fizjologicznych, innym razem świadczą o naruszeniu delikatnej powłoki lipidowej przez nieodpowiednią pielęgnację noworodka lub działanie szkodliwych czynników zewnętrznych. Łuszcząca się skóra u noworodka może też zwiastować różnego rodzaju choroby.

 

Fizjologiczne łuszczenie się skóry u noworodka

 

Sucha, łuszcząca się skóra u noworodka, zwłaszcza urodzonego po terminie, jest zmianą fizjologiczną. Choć to dość powszechny problem, jego przyczyna wciąż nie jest znana. Obecny stan wiedzy nie pozwala odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób dochodzi do nadmiernego złuszczania naskórka u dzieci z ciąż przenoszonych. Pewne jest natomiast, że są to zmiany niegroźne, które łatwo ustępują.

 

Łuszczyca

 

Łuszcząca się skóra u noworodka może wskazywać na łuszczycę. Choć zdarza się bardzo rzadko, aby choroba objawiła się w pierwszym miesiącu życia, jest to możliwe. Rozpoznanie łuszczycy u dzieci ma tendencję wzrostową. Choć dotyczy tylko 4% wszystkich dziecięcych dermatoz, pojawia się coraz częściej. Może mieć to związek z genetycznym i środowiskowym podłożem choroby. Stres psychiczny, infekcje, zwiększona masa ciała zwiększają ryzyko chorób łuszczycowych. Jedną z częściej występujących u dzieci poniżej 2. roku życia jest łuszczycowe pieluszkowe zapalenie skóry, objawiające się rumieniowo-łuszczącymi się wykwitami w okolicy narządów płciowych i nawracającym zakażeniem grzybiczym.

 

Atopowe zapalenie skóry

 

Atopowe zapalenie skóry w 85% przypadków występuje do ukończenia przez dzieci 5 roku życia. AZS jest jedną z najpowszechniejszych dermatoz, którą diagnozuje się u coraz większej liczby dzieci poniżej 1. roku życia. U dzieci do 2 r.ż najczęściej objawia się ona zaczerwienieniem, suchością skóry, pojawienie się pęcherzyków, grudek na policzkach, czole, głowie. Przyczyna występowania AZS wciąż nie jest znana, jednak wiadomo z całą pewnością, że ma podłoże genetyczne i wiąże się z nieprawidłowym działaniem układu immunologicznego.

 

Jeśli w rodzinie niemowlęcia pojawiały się przypadki AZS, lub rodzice mają alergię, a podrażnienie i wysuszenie skóry maluszka to stały lub nawracający problem, warto skonsultować się z dermatologiem.

 

Inne przyczyny suchej skóry u noworodka

 

Skórę noworodka chroni cienki naskórek, który łatwo przepuszcza substancje chemiczne i szybko traci wodę. Bariera wodno-lipidowa u nowonarodzonych dzieci jest delikatna i podatna na podrażnienia. Można ją naruszyć w bardzo prosty sposób. Zbyt wysoka temperatura otoczenia, brak ochrony przed słońcem, centralne ogrzewanie, klimatyzacja, za ciepłe ubrania, zbyt częste lub zbyt ciepłe kąpiele, nieodpowiednio dobrane kosmetyki - to najczęstsze powody suchej skóry u noworodka.

 

Czym nawilżać skórę noworodka i jak pielęgnować niemowlę?

 

Proces dojrzewania skóry jest szczególnie nasilony w pierwszych dwóch, trzech latach życia i trwa aż do zakończenia okresu dojrzewania. Dlatego tak ważna jest prawidłowa pielęgnacja skóry już od pierwszych dni życia. Na czym powinna ona polegać?

 

Nawilżanie

 

Do pielęgnacji suchej skóry u noworodka zaleca się specjalnie przygotowane preparaty kosmetyczne o właściwościach nawilżających i natłuszczających, które wzmacniają barierę lipidową i osłabiają siłę tarcia, przyczyniającą się do powstawania podrażnień. Ważne jest, aby podczas wyboru odpowiednich preparatów do pielęgnacji skóry noworodków, zwracać uwagę, czy są przeznaczone dla najmłodszych dzieci.

 

W przypadku wysuszenia i łuszczenia skóry noworodka warto zastosować odpowiednia maść np. Linoeparol Intensive z:

● tłoczonym na zimno olejem z wiesiołka, który zawiera niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe potrzebne dla utrzymania prawidłowego stanu skóry

● lanoliną, która zmiękcza skórę,

● woskiem pszczelim,

● witaminą E o właściwościach wspomagających regenerację skóry.

 

Maść Linoeparol Intensive może być aplikowana codziennie, w celu ochrony całego ciała, również okolic pieluszkowych. Świetnie sprawdza się w przypadku objawów skóry suchej, łuszczącej się, wrażliwej i skłonnej do atopii.

 

U niemowląt powyżej 1 miesiąca życia możemy zastosować emulsje do ciała czy też krem nawilżający z linii Atoperal Baby Plus. Emulsja do ciała zawiera olej macadamia, który ma właściwości natłuszczające zmiękczające i ochronne oraz alantoinę, która silnie nawilża. Emulsja nadaje skórze uczucie miękkości i gładkości, niweluje suchość. Z kolei krem dzięki zawartości ceramidów wspomaga odnowę bariery lipidowej skóry. Łagodzi podrażnienia, a także zmniejsza szorstkość skóry. Ponadto szybko się wchłania i nie pozostawia tłustej warstwy. Zupełnie inaczej jest z bardzo popularnymi oliwkami, które często, zamiast nawilżać, dodatkowo obciążają skórę. Zbyt silnie nawilżające kosmetyki tworzą na powierzchni skóry grubą warstwę, przez którą skóra nie może oddychać. Oliwki lepiej sprawdzają się przy usuwaniu ciemieniuchy ze skóry głowy.

 

Kąpiel

 

Podczas kąpiel skóra noworodka dokładnie oczyszcza się z brudu i złogów zrogowaciałego naskórka. Trzeba jednak pamiętać, jak ważna jest częstotliwość i długość kąpieli oraz temperatura wody. Dla większości noworodków wystarczające może okazać się krótkie opłukanie ciała w lekko ciepłej wodzie (37 stopni C.) dwa, trzy razy w tygodniu. Dla dzieci borykających się z problemem suchej, łuszczącej się skóry, konieczna jest wzmożona pielęgnacja. Dlatego zaleca się dodawanie do kąpieli niewielkich ilości preparatów do kąpieli np. emulsji do kąpieli, takich jak Atoperal Baby Plus z kompleksem TRI-OIL COMPLEX, zawierającym oleje canola, lniany i sojowy, które natłuszczają, zmiękczają i wygładzają skórę, a także chronią ją przed przeznaskórkową utratą wody. Można też skorzystać z bardziej tradycyjnych, a zarazem proekologicznych rozwiązań, dodając do kąpieli gotowy krochmal,

który świetnie odpowiada na potrzeby skóry skłonnej do podrażnień i może być stosowany od pierwszych dni życia dziecka.

 

Ochrona

 

Sucha skóra u noworodka, skłonna do atopii potrzebuje specjalnej ochrony. Ważne jest, aby regularnie ją nawilżać i chronić przed działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych. U niemowląt w pierwszym miesiącu życia powinny być stosowane przede wszystkim kosmetyki natłuszczająco-ochronne, zawierające także filtry fizyczne (mineralne), które chronią przed słońcem. Do codziennej pielęgnacji poleca się kosmetyki z linii Atoperal Baby Plus, oparte na naturalnych olejach roślinnych*, substancjach nawilżających i ochronnych, z biolinem –prebiotykiem** czy też kojącą L-argininą***. 99% mam podkreśla, że jest zadowolonych z testowanych kosmetyków Atoperal Baby Plus****

 

Lek. Michał Dąbrowski

 

Źródła:

  1. B. Bartkiewicz i wsp., Wybrane dermatozy wieku dziecięcego, “Nowa Pediatria” nr 2, 2006, str. 51-56, dostępne w Internecie: “czytelniamedyczna.pl”, dostęp 10.07.2020, http://www.czytelniamedyczna.pl/2067,wybrane-dermatozy-wieku-dzieciecego.html
  2. J. Świątecka-Czaj i wsp., Odmienności kliniczne łuszczycy u dzieci, “Dermatologia po dyplomie” nr 6, 2016, dostępne w Internecie: “podyplomie.pl”, dostęp 10.07.2020, https://podyplomie.pl/dermatologia/23810,odmiennosci-kliniczne-luszczycy-u-dzieci
  3. Linoeparol Intensive (olej z wiesiołka) - maść, [w:] “Baza leków”, mp.pl, dostęp 10. 07.2020, https://www.mp.pl/pacjent/leki/lek/36547,Linoeparol-Intensive-masc
  4. K. Śliwa, E. Sikora, J. Ogonowski, Kosmetyki do pielęgnacji skóry atopowej, Wiadomości chemiczne 2011, 65,7-8.
  5. M. Świerczyńska-Krępa, Atopowe zapalenie skóry (AZS) u dorosłych: przyczyny, objawy i leczenie, mp.pl, dostęp 10.07.2020,  https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59313,atopowe-zapalenie-skory.

 

*dot. emulsji do kąpieli oraz emulsji do ciała Atoperal Baby Plus

** dot. pianki do mycia oraz szamponu Atoperal Baby Plus

*** dot. pianki do mycia Atoperal Baby Plus

****badanie przeprowadzone przez Agencję Bukko na zlecenie Adamed, na 153 mamach, które przetestowały kosmetyki Atoperal Baby Plus: emulsję do ciała, krochmal do kąpieli, krem.

OTC/06522/07/20

 

 

Zobacz również: