Spis treści

 

L4 w ciąży — podstawowe informacje

L4 (obecnie ZUS ZLA) to nazwa dokumentu wystawianego przez lekarza, który stwierdza czasową niezdolność pacjenta do pracy. Od 2016 roku zaświadczenie ZUS ZLA wydawane jest w formie elektronicznej. Wprowadzenie danych do systemu przez uprawnionego lekarza jest automatycznie przekazywane do ZUS oraz pracodawcy. 

 

Zwolnienie lekarskie w ciąży — wskazania

Każdej kobiecie ciężarnej przysługuje 270 dni, czyli de facto 9 miesięcy, zwolnienia lekarskiego w razie choroby lub powikłań w ciąży. Chociaż ciąża nie jest chorobą samą w sobie, stanowi spore obciążenie dla organizmu kobiety, co może wpłynąć na jej zdolność do pracy. Mdłości, nudności, brak apetytu, nadmierne zmęczenie, osłabienie występujące od początku oczekiwania na dziecko często okazują się wykańczające i zaburzają normalny tryb życia.

 

Oprócz złego samopoczucia wskazaniem do wystawienia L4 w ciąży jest zagrożenie poronieniem lub porodem przedwczesnym. Dotyczy to schorzeń pojawiających się pod wpływem ciąży a także wszelkie zaburzenia, zwłaszcza wymagające hospitalizacji.

 

Na oddział patologii ciąży trafiają kobiety z różnych powodów. Jednym z nich jest łożysko przodujące, co zmusza nie tylko z rezygnacji z pracy zawodowej, lecz również wykonywania prostych prac domowych. Kobiety z rozpoznanym łożyskiem przodującym często muszą przeleżeć całą ciążę, szczególnie na siebie uważać, być pod stałą opieką lekarza, a na co dzień osoby towarzyszącej. To jedno z wielu różnych powikłań ciąży będących wskazaniem do zwolnienia lekarskiego a nawet hospitalizacji. 

 

Kobiety w ciąży są chronione prawem pracy. Nie mogą brać nadgodzin ani pracować w nocy, nie mogą też zostać zwolnione. 

 

L4 w ciąży — kto wystawia?

Najczęściej L4 w ciąży wystawia ginekolog, ale może to zrobić lekarz każdej specjalności, który uzna taką konieczność. Kobiety ciężarne są szczególnie narażone na infekcje, a w trakcie przeziębienia czy grypy, chodzenie do pracy jest niewskazane. Wówczas zwolnienie wystawia lekarz rodzinny albo internista. 

 

Wiele kobiet zastanawia się, czy korzystając z opieki medycznej w prywatnym gabinecie, będą mogły skorzystać z L4. Odpowiedź brzmi tak. O ile tylko lekarz ma podpisaną umowę z ZUS i jest uprawniony do wystawiania zwolnień lekarskich, może taki dokument wypisać. 

 

Zwolnienie lekarskie w ciąży — na jak długo?

Wszystko zależy od indywidualnych wskazań. W przypadku ciąży wysokiego ryzyka może się okazać, że trzeba się oszczędzać niemal całe 9 miesięcy. Jeśli natomiast pojawiają się przejściowe problemy zdrowotne, po zakończeniu choroby będzie można wrócić do pracy. Decyzję o długości trwania zwolnienia chorobowego podejmuje lekarz na podstawie zbadania  pacjentki. 

 

Maksymalnie ciężarna pacjentka może przebywać na zwolnieniu 270 dni. Rzadko jednak zdarza się, aby lekarz z góry orzekł tak długotrwałą niezdolność do pracy. Najczęściej L4 wypisywane jest na krótszy okres, a w razie potrzeby przedłużone podczas wizyty kontrolnej.  

 

Ile trzeba pracować, aby iść na L4 w ciąży?

Warunki otrzymania zasiłku chorobowego w ciąży są regulowane prawnie. 

  • Kobiety, które mają umowę o pracę, muszą być zatrudnione od minimum 30 dni. 

  • Ciężarne samozatrudnione lub korzystające z umów-zlecenie, które podlegają dobrowolnemu ubezpieczeniu zdrowotnemu, mają ten okres wydłużony do 90 dni. 

 

Wynagrodzenie na L4 w ciąży — ile płatne?

Miesięczny zasiłek chorobowy w czasie ciąży wynosi 100% podstawy wymiaru wynagrodzenia. Dotyczy to także okresu, w którym kobieta przebywa w szpitalu. Wynagrodzenie wylicza się na podstawie średniej z ostatnich 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. W podstawę wymiaru wynagrodzenia L4 w ciąży wliczają się

  • premie, 

  • dodatki, 

  • wynagrodzenie za czas urlopu, nadgodziny,

  • ekwiwalent za pracę w nocy, w święta itp.

 

L4 w ciąży — kto płaci?

Przez pierwsze 33 dni zwolnienia wynagrodzenie opłaca pracodawca, a następnie ZUS. Inaczej jest w firmach zatrudniających ponad 21 pracowników, wówczas wyłącznym płatnikiem zasiłku chorobowego zostaje pracodawca, chociaż w ostatecznym rozliczeniu koszty zasiłku i tak ponosi ZUS. 

 

Aby otrzymać zasiłek chorobowy w wysokości 100%, potrzebne jest zwolnienie lekarskie z kodem „B” albo odrębne odpowiednie zaświadczenie lekarskie potwierdzające stan ciąży i przyczynę niezdolności do pracy w tym okresie. ZUS powinien wypłacić zasiłek niezwłocznie, najpóźniej przed upływem 30 dni od daty złożenia dokumentów. 

 

L4 w ciąży a kontrola ZUS

Każdy, kto przebywa na zwolnieniu lekarskim, może spodziewać się kontroli czy to ze strony pracodawcy, czy też pracownika ZUS. Tego typu wizyty w miejscu zamieszkania ciężarnej zwykle są niespodziewane. Jeśli w czasie kontroli ciężarnej akurat nie będzie w domu, może zostać poproszona o złożenie wyjaśnień. Zwłaszcza jeśli na zwolnieniu lekarskim został zaznaczony kod 1, który oznacza, że chora powinna leżeć. Oczywiście tzw. L4 leżące umożliwia odbycie wizyty u lekarza czy w aptece, jednak obliguje do pozostawania w łóżku i domowej rekonwalescencji. Większą swobodę daje zwolnienie lekarskie z kodem 2. Wówczas ciężarna może np. korzystać ze spacerów. O rodzaju L4 decyduje lekarz na podstawie indywidualnych wskazań. 

 

Przebywając na zwolnieniu chorobowym, należy dostosować się do zaleceń lekarza, a także wymogów prawnych. W czasie rekonwalescencji nie wolno podejmować pracy zarobkowej ani żadnych ciężkich prac fizycznych. Trzeba pozostawać pod wskazanym adresem, wyjazdy poza miejsce zamieszkania są możliwe w wyjątkowych sytuacjach i wymagają wcześniejszego poinformowania płatnika. Wychodząc do sklepu czy do lekarza warto, zachować dowód w postaci paragonu czy faktury, w razie ewentualnej kontroli i  postępowania wyjaśniającego. 

 

Zwolnienie chorobowe a urlop macierzyński

Zwolnienie chorobowe może trwać aż do dnia porodu. W momencie urodzenia dziecka rozpoczyna się urlop macierzyński. Istnieje możliwość skorzystania z niego wcześniej  — już 6 tygodni przed porodem. W tym celu należy wypełnić odpowiedni formularz i dostarczyć do ZUS razem z zaświadczeniem lekarskim o przewidywanym terminie porodu. 

 

lek. Michał Dąbrowski

 

 

Zobacz również: