Spis treści

 

1. Jak wygląda biegunka u niemowlaka?

Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia, biegunkę u dziecka rozpoznaje się wówczas, gdy w ciągu doby odda przynajmniej trzy płynne lub półpłynne stolce. Rozwolnienie diagnozuje się także na podstawie wyglądu kału, w którym zauważa się domieszkę śluzu, ropy albo i krwi. Trzeba jednak zauważyć, że nie dotyczy to niemowląt karmionych piersią, u których ilość wypróżnienia jest wyższa niż u dzieci żywionych w inny sposób. Maluchy karmione mlekiem matki mogą oddawać stolec od kilku do nawet kilkunastu razy w ciągu 24 godzin, wydalają rzadkie, luźne kupki, które wielu rodziców błędnie utożsamia z biegunką, zwłaszcza na początku swej rodzicielskiej drogi.

 

Biegunki u niemowląt karmionych piersią są bardzo obfite i raczej nie mają ziarnistej konsystencji, jak na co dzień, kiedy układ pokarmowy pracuje bez zarzutu. Można w nich zaobserwować strzępki śluzu, ropy lub krwi. Są też znacznie częstsze niż zazwyczaj. Zauważa się jednak, że biegunki rzadziej dotyczą niemowląt karmionych piersią. Zapewne wynika to z dobroczynnego składu mleka mamy, które zawiera substancje odpornościowe, które unieszkodliwiają chorobotwórcze drobnoustroje, wywołujące rozwolnienie.

 

2. Jakie są objawy biegunki?

Objawy biegunki u dzieci to najczęściej wodniste, rzadkie, obfite i częste wypróżnienia, z możliwą domieszką śluzu, krwi lub ropy. Pojawiają się gwałtownie i mogą występować razem z innymi objawami, jak:

  • nudności,

  • wymioty,

  • bóle brzucha,

  • gorączka,

  • osłabienie.

 

Przy współwystępowaniu takich dolegliwości mówi się o biegunce ostrej. Podczas rozwolnienia u niemowlaka bardzo często dochodzi do podrażnienia skóry w okolicy pieluszkowej, a nawet odparzeń. To wynik drażniącego działania wilgoci i bakterii kałowych, który podczas biegunki u niemowlaka trudno ograniczyć. Warto jednak dołożyć wszelkich starań, aby temu zapobiec, ponieważ rumień i odparzenia pieluszkowe mogą wywoływać pieczenie, ból, dyskomfort, a przez to jeszcze bardziej pogarszać samopoczucie chorego dziecka.

 

Aby zminimalizować podrażnienie i uszkodzenie skóry, należy jak najszybciej przewijać dziecko, od razu gdy zajdzie taka potrzeba. Podczas każdego przewijania należy dokładnie oczyścić i wysuszyć zabrudzoną skórę, a na koniec zabezpieczyć ją maścią ochronną. Linoeparol intensive dla noworodków to maść kosmetyczna do pielęgnacji okolic podpieluszkowych już od 1. dnia życia.. Zawarty w nim olej z wiesiołka skutecznie wzmacnia barierę naskórkową skóry, która staje się odporniejsza na czynniki drażniące, a do tego wspomaga proces gojenia.

 

3. Biegunka u niemowlaka - kiedy do lekarza?

Biegunka u niemowląt jest o tyle niebezpieczna, że szybko prowadzi do odwodnienia organizmu, czego skutki mogą być dla dzieci bardzo poważne. Jak rozpoznać, czy dziecko jest odwodnione? U odwodnione niemowlęta mają zapadnięte ciemiączko. Świadczy o tym również bladość skóry, która po naciśnięciu przez dłuższą chwilę będzie odzyskiwać kolor, zapadnięte oczy i przyspieszona praca serca. Jeśli dziecko ma biegunkę, a do tego jest apatyczne, senne i od dłuższego czasu ma suchą pieluszkę, lepiej szybko skonsultować się z lekarzem albo zawieźć chorego malca do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego (SOR).

 

Warto też pamiętać, że biegunka u niemowląt może być objawem zatrucia. Małe dzieci mają naturalną potrzebę wkładania wszystkiego do buzi. W ten sposób poznają świat. Niestety przez to mogą poważnie sobie zaszkodzić. Biegunka u dzieci, podobnie jak u dorosłych, czasem bywa skutkiem zatrucia pokarmowego spowodowanego zjedzeniem nieświeżego, zepsutego jedzenia. Pojawia się też gdy dojdzie do zatrucia grzybami, których małe dzieci w ogóle nie powinny dostawać.

 

Biegunka u niemowlaka, objawy, które powinny zaniepokoić:

  • rozwolnienie trwające 24 godziny,

  • biegunka i wymioty,

  • biegunka i gorączka,

  • krew, śluz lub ropa w stolcu,

  • skąpomocz, suchy płacz, zapadnięte oczy i ciemiączko, wysuszona, blada skóra, brak śliny, ospałość, apatia.

 

4. Jakie są przyczyny rozwolnienia u niemowląt?

Biegunka u niemowląt może pojawiać się z bardzo różnych przyczyn. Najczęściej to objaw zakażenia wirusowego, wywołanego przez rotawirusy. Te drobnoustroje są wysoce zaraźliwe. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub podczas bezpośredniego kontaktu.

Infekcję rotawirusową przechodzi większość dzieci do 5. roku życia, chorujące niemowlęta przeważnie trafiają do szpitala. Biegunka rotawirusowa jest wodnista, żółtozielona, raczej bez śladów krwi czy śluzu. Towarzyszą jej obfite wymioty i wysoka gorączka (39-40 stopni C.). Można się przed nią uchronić, z pomocą szczepień przeciwko rotawirusom, które dla dzieci są bezpłatne.

 

Oprócz rotawirusów biegunkę u niemowląt wywołują też noro- i adenowirusy. Przy takich zakażeniach pojawiają się objawy ze strony układu pokarmowego i oddechowego. Za rozwolnienie u dzieci czasem odpowiadają również bakterie. Zakażenie pałeczką Salmonella może przynosić biegunkę z domieszkami patologicznymi oraz silnymi bólami brzucha i gorączką. Najrzadziej ze wszystkich chorobotwórczych drobnoustrojów biegunkę u niemowląt wywołują pasożyty.

 

Do innych przyczyn rozwolnienia u niemowlaka zaliczyć można ząbkowanie, antybiotykoterapię oraz nadwrażliwość na niektóre pokarmy. Czasem biegunka u niemowlęcia pojawia się po zjedzeniu zbyt dużej ilości owoców, przeważnie jabłek i gruszek. Może być też reakcją na wprowadzenie nowych pokarmów do diety maluszka.

 

5. Jak postępować przy biegunce u dziecka?

Postępowanie przy biegunce u niemowlaka zależy od jej intensywności oraz ogólnego stanu dziecka. Jeśli mimo rozwolnienia dziecko chętnie je i pije, a do tego nie ma żadnych innych niepokojących objawów, można kontynuować leczenie domowe, przy czym należy bacznie obserwować chorego. Jeśli jednak dziecko jest w złym stanie, ma ostrą biegunkę, odmawia jedzenia i picia, lepiej nie zwlekać z wezwaniem lekarza, tym bardziej że niemowlętom nie można podawać żadnych leków na własną rękę, również przeciwbiegunkowych.

 

Ze względu na duże ryzyko odwodnienia, dzieci z biegunką muszą być odpowiednio nawadniane. Jeśli dziecko niechętnie pije, można podawać mu małymi porcjami wodę z rozcieńczonym sokiem. Istotne jest również uzupełnianie elektrolitów i glukozy. Biegunka u niemowlaka karmionego piersią nie jest wskazaniem do zaprzestania karmienia, wręcz przeciwnie - aby nawodnić malucha, trzeba częściej przystawiać go do piersi.

 

Podczas biegunki u niemowlaka należy zadbać o wzmożoną higienę okolic pieluszkowych, które mogą łatwo stać się podrażnione. Mycie, osuszanie, wietrzenie i zabezpieczanie maścią ochronną muszą być powtarzane systematycznie, aby nie narażać skóry na dłuższy kontakt z fekaliami. Jeśli dojdzie do odparzeń, warto spryskać skórę odpowiednim kremem lub emulsją np. Sensi Baby.

 

6. Jak powstrzymać biegunkę?

Podczas biegunki u dziecka należy zmienić dietę na lekkostrawną. Starszym niemowlętom, można podać produkty przeciwdziałające biegunce, jak banany czy kleik ryżowy. Dobrym rozwiązaniem jest również włączenie probiotyku, które może skrócić czas trwania biegunki u niemowląt. Muszą to być jednak preparaty probiotyczne o potwierdzonej skuteczności, zawierające na przykład dobroczynne bakterie Lactobacillus GG.

 

Rozwolnienie powinno ustępować po kilku dniach. Jeśli dolegliwości nie ustępują lub dziecko ma dodatkowe objawy chorobowe należy skonsultować się z lekarzem. Bardzo ważne jest jednak, aby rozpoznać jego przyczynę, ponieważ gdy się jej nie pokona, biegunka u niemowlaka może powrócić.

 

Lek. Michał Dąbrowski

 

 

Źródła:

 

H. Murkoff, Pierwszy rok życia dziecka, Rebis, Poznań 2015, s. 485-486

 

D. Gieruszczak-Białek, Jak się leczy biegunkę u niemowląt i małych dzieci?, “mp/pl”, [dostęp 30.03.2021], https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/lista/102811,jak-sie-leczy-biegunke-u-niemowlat-i-malych-dzieci

 

Zobacz również: