Kiedy na świecie pojawia się dziecko, pojawia się także wiele wątpliwości. Wiele z nich dotyczy tego, jak nosić niemowlę na rękach. Ta pozornie prosta czynność może napawać niepewnością i lękiem o bezpieczeństwo maluszka. Wprawa i pewność przychodzą z czasem. W końcu praktyka czyni mistrza, jednak na początek przyda się trochę teorii.
Spis treści
Dlaczego to takie ważne?
Prawidłowe noszenie niemowlęcia powinno być dostosowane do wieku i etapu rozwoju. Ważne, aby trzymając pociechę, zapewnić jej swobodę ruchów, a przy tym umożliwiać zdobywanie nowych umiejętności, poznawanie własnego ciała i otaczającego świata. Od tego, w jaki sposób rodzice noszą dziecko, zależy jego dalszy rozwój fizyczny i emocjonalny. Mowa ciała to podstawowy sposób komunikacji w pierwszych miesiącach życia.
Z pomocą dotyku możemy dziecku wiele powiedzieć, zapewnić poczucie bezpieczeństwa, pewności siebie, akceptacji, złagodzić stres, ukoić ból. Za każdym razem gdy mama lub tata biorą na ręce swoje maleństwo, zacieśniają się więzi bliskości. Dotyk, zapach, ciepło, bicie serca - tak powstaje wspaniała relacja, oparta na miłości i zaufaniu.
Jak prawidłowo nosić niemowlę?
Istnieje kilka sposobów na to, jak bezpiecznie nosić niemowlę. Poniżej przedstawiamy wybrane pozycje do noszenia dziecka w pierwszych miesiącach życia.
Pozycja fasolki
To bardzo bezpieczny i wygodny sposób noszenia dzieci. Najlepiej sprawdza się w przypadku noworodków i młodszych niemowląt, te starsze wolą ustawienie w coraz wyższych pozycjach.
Podtrzymujemy maluszka całym przedramieniem. Główka, a dokładniej jej część potyliczna, ułożona jest w zgięciu łokciowym, tułów opiera się na przedramieniu, a pupa i nóżki na drugiej dłoni. W ten sposób tworzy się stabilne i komfortowe podparcie.
Pozycja bokiem
To właściwie nieco zmieniona wersja fasolki, choć nieco wygodniejsza. Pozwala zachować jedną rękę wolną, co jest przydatne zwłaszcza w natłoku domowych obowiązków.
Układamy dziecko plecami do siebie, w pozycji bocznej, równolegle do podłoża. Maluszek opiera się na przedramieniu, a za „poduszkę” służy mu ramię powyżej zgięcia łokciowego. Ręką podtrzymujemy tułów brzdąca, na całej długości. Dłonią podpieramy pupę. Placami możemy uchwycić maleńką stópkę w okolicy kostki.
Pozycja tyłem
W ten sposób nosimy tylko starsze niemowlęta, które potrafią utrzymać główkę i mają kontrolę nad tułowiem. Takie umiejętności pojawiają się około 4.-5. miesiąca życia, przy czym należy pamiętać, że tempo rozwoju fizycznego u każdego dziecka jest inne.Przebiega w sposób indywidualny i zróżnicowany. Pozycja tyłem przydaje się zwłaszcza rodzicom pociech ciekawskich świata, które lubią obserwować, co dzieje się wokół.
Układamy dziecko jak w fotelu. Plecy maluszka opieramy na własnym brzuchu, odchylając się nieznacznie do tyłu - im młodsze dziecko, tym należy je nosić w pozycji bardziej poziomej. Ręce splatamy pod pupą bobasa. Pilnujmy, aby pozycja ciała dziecka była symetryczna, a plecki delikatnie zaokrąglone.
Jak nosić niemowlę w pionie?
Najbezpieczniejsze pozycje noszenia dziecka przed 6. miesiącem życia to pozycje poziome. Pionizowanie pociechy można zacząć, dopiero gdy zacznie kontrolować główkę i tułów. Zbyt wczesne noszenie dziecka pionowo, może źle wpłynąć na napięcie mięśniowe, stanowi też duże obciążenie dla kręgosłupa, a w dodatku uniemożliwia łączenie rączek w linii środkowej ciała. Rozwój fizyczny niemowląt polega na stopniowej pionizacji ciała i warto o tym pamiętać podczas codziennej pielęgnacji i opieki. Warto też wiedzieć, że nie każda pozycja w pionie jest szkodliwa.
Pozycja na ramieniu
Noszenie niemowlaka na ramieniu jest bardzo wygodne. Pozwala maluszkowi wtulić się w rodzica i daje możliwość obserwowania świata. Jeśli ułożymy niemowlę prawidłowo, nie będzie spionizowane, lecz wyraźnie odchylone od pionu. Ta pozycja jest lekko asymetryczna, ale mimo to prawidłowa i bezpieczna.
Przytulamy smyka tak, aby jego ramiona i pachy spoczywały na naszych barkach, a rączki znajdowały się na naszych plecach. Wówczas główka dziecka ma stabilne podparcie. Tułów wspieramy ramieniem i przytrzymujemy pupę.
Pozycja na biodrze
Noszenie dziecka na biodrze jest powszechne na całym świecie. Korzystają z tego zwłaszcza mamy, bowiem dla kobiet trzymanie pociechy w ten sposób jest naturalne i bardzo wygodne. Maluchy noszone w takiej pozycji też nie marudzą, czują bliskość rodzica i mogą pozostać aktywne.
Na co zwracać uwagę, nosząc niemowlę na biodrze? Przede wszystkim obie rączki dziecka powinny znajdować się z przodu. Jedną ręką asekurujemy tułów dziecka, jednocześnie podtrzymując nóżkę pod udem, druga może pozostać wolna.
Jak nosić niemowlę z asymetrią?
U dzieci z asymetrią można stosować najróżniejsze sposoby noszenia. Różnorodność i częste zmiany pozycji są nawet wskazane. Najważniejsza jednak jest naprzemienność. Dotyczy to nie tylko noszenia, ale i karmienia, przewijania, przebierania, przytulania. Każdą czynność wykonujemy, układając maluszka raz na jednej, raz na drugiej stronie. Zwracamy również uwagę na główkę dziecka, aby nie opierała się zawsze na tym samym policzku. Dzięki temu ma szansę pokonać asymetryczne nawyki.
Czego unikać?
Noszenie niemowlaka powinno być przede wszystkim wygodne, zarówno dla opiekuna, jak i brzdąca. Musi być też bezpieczne i korzystne dla całościowego rozwoju dziecka. Niewskazane są wszelkie pozycje, w których niemowlę odgina się i napręża. Należy również unikać noszenia dziecka zawsze w ten sam sposób, ponieważ sprzyja to utrwalaniu jednostronnej aktywności.
Do najmniej bezpiecznych i zdrowych pozycji noszenia zalicza się, te, w których dziecko jest zwrócone twarzą do rodzica. Wówczas często miednica jest przyciśnięta do naszego brzucha, a plecy i głowa opierają się na dłoniach. W takiej pozycji dziecko będzie odchylać się do tyłu i prężyć. Nigdy nie należy też unosić niemowląt za paszki, podtrzymując główkę palcami. Szkodliwe są też wszelkie sposoby noszenia, w których ciało dziecka jest w pełnym wyproście.
lek. Michał Dąbrowski
Żródła:
P. Zawitkowski, Mamo, Tato, co Ty na to? O opiece, pielęgnacji i rozwoju Waszego maleństwa, Warszawa 2015
S. Osipiuk, Baby handling w gabinecie lekarskim, “Pediatria po dyplomie”, dostępne w Internecie [dostęp 10.02.2022], https://podyplomie.pl/pediatria/31687,baby-handling-w-gabinecie-lekarskim?page=2