Ten temat może wydawać się mało elegancki, jednak jest niezwykle ważny. Ocena kupki niemowlaka niesie wiele informacji o jego zdrowiu i samopoczuciu. Zmiana wyglądu stolca i częstotliwości wypróżnień może wskazywać na problemy trawienne albo ogólnoustrojowe. Jak powinna wyglądać prawidłowa kupka niemowlaka i jakie objawy należy uznać za niepokojące?

 

Spis treści

 

1. Ile kup powinien robić noworodek?

To, ile kup powinien robić noworodek, zmienia się z dnia na dzień. Pierwszą kupką niemowlaka jest tzw. smółka. To smolisty, zielonoczarny stolec, który powinien pojawić się w ciągu pierwszej doby po urodzeniu. Po upływie tych 24 godzin smółkę zastępują stolce przejściowe. Noworodek wydala je kilka razy w ciągu doby. Ta zielona lub żółtozielona, luźna kupa u niemowlaka, często jest mylona z biegunką, co budzi niepokój świeżo upieczonych rodziców. Jednak takie papkowate kupki, przypominające jajecznicę, są w pełni fizjologiczne i świadczą o prawidłowej pracy układu pokarmowego. 

 

W piątej dobie życia częstotliwość wypróżnień nie powinna być niższa niż 3-4 razy na dobę. Jeśli maluszek oddaje stolec za rzadko, może to świadczyć o problemach z karmieniem. W takiej sytuacji lepiej skonsultować się z położną lub pediatrą. 

 

Jakie kupy robi noworodek? To zależy od rodzaju pokarmu, który dostaje. Noworodki karmione piersią, wydalają jasnożółty, luźny stolec, grudkowaty, papkowaty lub ziarenkowaty. Natomiast kupka po mleku modyfikowanym jest bardziej stała i zbita, może mieć kolor jasnożółty, ale też jasnobrązowy lub brązowozielony. Jeśli mieszanka jest wzbogacona o żelazo, stolce mogą być ciemniejsze.

 

2. Rodzaje kupek u noworodka

Kupka u noworodków zmienia się według określonej kolejności.

 

  • Smółka to pierwszy stolec dziecka, jest czarny lub ciemnozielony i lepki, trudno go zmyć ze skóry.

  • Stolce przejściowe u noworodka są luźne, grudkowate, zielonkawożółte lub brązowe.

  • Od 4-5 dnia życia pojawiają się już prawidłowe kupki niemowlaka - żółte lub zielone  półpłynne u dzieci karmionych piersią, a bardziej stałe u dzieci karmionych butelką.

 

3. Jak wygląda prawidłowa kupka niemowlaka?

Częstotliwość wypróżnień, a także kolor i konsystencja kupki niemowlaka mogą zmieniać się z dnia na dzień, zaskakując i niepokojąc rodziców. O ile takim zmianom nie towarzyszą żadne dolegliwości, a dziecko nie staje się nagle rozdrażnione i niespokojne, najprawdopodobniej wszystko jest w porządku. 

 

  • Prawidłowa kupka niemowlaka karmionego piersią jest żółta lub pomarańczowa, a w trakcie przewijania, pod wpływem powietrza, może zmienić kolor na zielony. Może zawierać niewielkie ilości śluzu. Ma słodki lub kwaśny zapach i jest na tyle półpłynna, że wsiąka w pieluszkę. Wypróżnienia mogą pojawiać się po każdym karmieniu, 7-10 razy na dobę, albo raz na kilka dni. 

  • Z kolei prawidłowa kupka niemowlaka karmionego mlekiem modyfikowanym może mieć kolor od żółtego do ciemnobrązowego. Jest bardziej uformowana i twardsza niż stolec dziecka karmionego mlekiem mamy. Wypróżnienia występują przeważnie 2-3 razy na dobę, chociaż po 6 tygodniu życia częstotliwość oddawania stolca personalizuje się w zależności od sposobu żywienia, rytmu dnia dziecka i jego indywidualnych uwarunkowań.

 

Wilgoć w połączeniu z bakteriami kałowymi może podrażniać skórę, a nawet wywołać bolesne odparzenia. Dlatego o wrażliwą skórę dziecka już od pierwszych dni życia należy odpowiednio dbać i zabezpieczać np. maścią Linoeparol. 

 

4. Kiedy kupka u niemowlaka powinna zaniepokoić?

Wygląd i zapach kupki niemowlaka to istotna wskazówka w ocenie stanu zdrowia dziecka. Dlatego o częstotliwość wypróżnień oraz rodzaj kupy często pytają zarówno położne podczas wizyt patronażowych oraz pediatrzy, którzy przeprowadzają bilans zdrowotny dziecka lub wywiad diagnostyczny. Na to, co znajduje się w pieluszce powinni zwracać uwagę rodzice, aby w razie wystąpienia problemów, móc szybko zareagować. 

 

Co powinno zaniepokoić?

  • Częste, zielone, wodniste kupki u niemowlaka mogą oznaczać biegunkę. W takim półpłynnym stolcu czasem zauważa się śluz, ropę albo krew. Biegunki u niemowląt zwykle są objawem zakażenia wirusowego. Towarzyszy im gorączka, utrata łaknienia i wymioty, co zwiększa ryzyko odwodnienia, które u małych dzieci pojawia się bardzo szybko. Dlatego, kiedy niemowlę ma rozwolnienie, najlepiej szybko umówić wizytę w przychodni, podawać dziecku dużo płynów i zadbać o higienę intymną. Podczas biegunki łatwo o odparzenia pieluszkowe. Aby im zapobiec, trzeba przy każdym przewijaniu oczyszczać skórę, dokładnie ją osuszać i zabezpieczać maścią ochronną.

  • Twarda kupka u niemowlaka, o granulowatej konsystencji, podbarwiona krwią lub śluzem występuje przy zaparciach. Rozpoznaje się je, gdy niemowlę wypróżnia się 2 razy na tydzień lub rzadziej, co utrzymuje się przez minimum miesiąc. U dzieci poniżej 4. roku życia najczęściej występują zaparcia czynnościowe, czyli niezwiązane z żadną chorobą organiczną. Leczenie jest długotrwałe, składa się z kilku etapów i musi przebiegać w ścisłej konsultacji z lekarzem.

  • Ciemny stolec ze smużkami krwi może wskazywać na uczulenie na mleko albo szczelinę odbytu. Takie objawy wymagają szybkiej wizyty u lekarza.

  • Zielone, spienione wypróżnienia występują przy alergii i nietolerancji pokarmowej.

  • Wodnista zielona kupka u niemowlaka, bardziej śluzowata niż zwykle i często o śmierdzącym zapachu pojawia się w przebiegu infekcji wirusowych, bywa objawem przeziębienia albo zaburzeń żołądkowych.

 

Warto na zakończenie podkreślić, że nagłe zmiany wyglądu stolca wcale nie muszą świadczyć o nieprawidłowościach. Mogą wynikać z wprowadzenia nowych produktów do diety maluszka albo kształtowania się jego rytmu dobowego. Czasem bywają skutkiem stresu albo objawem chwilowej niedyspozycji. Jeśli poza zmianą rodzaju kupki u niemowlaka nie pojawiają się żadne dolegliwości, a dziecko zachowuje się zwyczajnie, zapewne nie dzieje się nic niepokojącego.

 

Lek. Michał Dąbrowski

 

 

Źródła:

 

A. Łozińska-Czerniak, M. Salamończyk, Obserwacja stolców, [w:] Neonatologia. Praktyczne umiejętności w opiece nad noworodkiem, PZWL, Warszawa 2014, s. 194

 

 

Zobacz również: