Spis treści

 

Szansa na bliźniaki - jak zajść w ciążę bliźniaczą (a raczej jak jej unikać)

Bliźnięta rodzą się bardzo rzadko, w przybliżeniu raz na 80 porodów. Może to niedużo, ale i tak więcej niż 20, 30 lat temu. Dziś zauważa się stopniowy wzrost ciąż bliźniaczych, co ma związek z wiekiem pierwiastek oraz leczeniem niepłodności. 

 

Prawdopodobieństwo ciąży bliźniaczej wzrasta z wiekiem matki, a dziś Polki decydują się na pierwsze dziecko, mając około 30 lat. Ponadto wiele par korzysta z pomocy klinik niepłodności, gdzie poddają się terapiom hormonalnym i procedurom in vitro, które również zwiększają szanse na ciążę wielopłodową. W wyniku hormonalnej stymulacji owulacji może dojść do zapłodnienia dwóch komórek jajowych - wówczas rozwija się ciążą bliźniacza dwujajowa. Natomiast w przypadku zapłodnienia pozaustrojowego zostaje zapłodniona jedna komórka jajowa, ale w wyniku podziału komórkowego powstają dwa zarodki o takim samym kodzie genetycznym. Oczywiście bliźnięta jedno- i dwujajowe przychodzą na świat nie tylko za sprawą technik wspomaganego rozrodu, lecz również w sposób spontaniczny i naturalny.

 

Czynniki zwiększające ryzyko ciąży wielopłodowej:

  • wiek kobiety powyżej 30. r.ż.,

  • poliowulacja,

  • antykoncepcja hormonalna,

  • niektóre techniki wspomaganego rozrodu,

  • przynajmniej trzy przebyte porody,

  • wcześniejsze urodzenie bliźniąt,

  • poczęcie w czasie laktacji,

  • otyłość,

  • wzrost powyżej 164 cm.

 

Ciąża bliźniacza - objawy 

Każda ciąża to indywidualne doświadczenie każdej kobiety. Dlatego nie można uogólniać mówiąc, że wraz z bliźniętami trzeba spodziewać się podwójnie nasilonych dolegliwości ciążowych. Czasem kobieta nosząca pod sercem jedno dziecko czuje się znacznie gorzej niż ta w ciąży bliźniaczej. Niemniej jednak organizm, w którym rozwijają się dwa życia, produkuje więcej hormonów, zużywa więcej energii i jest bardziej obciążony. 

 

Ciąża mnoga - rozpoznanie

Subiektywne objawy i spostrzeżenia to za mało, żeby stwierdzić ciążę bliźniaczą. Nie wystarczy też badanie ginekologiczne, bo choć w jego trakcie można zauważyć nadmiernie powiększoną macicę, nie zawsze to występuje.  

 

W rozpoznawaniu ciąży mnogiej największe znaczenie ma ultrasonografia. Pierwsze ciążowe USG najlepiej wykonać między 6. a 8. tygodniem ciąży. W tym czasie ciążę mnogą można potwierdzić na 100%. Lekarz za pomocą ultrasonografu określa liczbę zarodków wraz z czynnością serca (FHR) oraz kosmówkowość i  owodniowość.

 

Ciąże bliźniacze są zawsze ciążami wysokiego ryzyka. Około 60% dwojaczków rodzi się przed czasem, a oprócz porodu przedwczesnego, mogą wystąpić także inne komplikacje. 

Ze strony ciężarnej to m.in.:

  • anemia,

  • cukrzyca,

  • nadciśnienie tętnicze,

  • cholestaza,

  • niewydolność łożyska,

  • stan przedrzucawkowy,

  • infekcje dróg moczowych,

  • zatrucia ciążowe.

Ze strony dzieci to m.in.

  • hipotrofia płodu,

  • niska masa urodzeniowa,

  • ryzyko obumarcia jednego płodu.

 

Spodziewając się bliźniąt, należy szczególnie na siebie uważać, prowadzić oszczędzający tryb życia i dokładnie stosować do zaleceń lekarza.

 

Ciąża bliźniacza tydzień po tygodniu - USG

Prowadzenie ciąży mnogiej nie odbiega zasadniczo od prowadzenia ciąży pojedynczej, ale jedną z istotnych różnic są częściej wykonywane badania USG. Monitorowanie niepowikłanych ciąż mnogich zależy od ich kosmówkowości i owodniowości  USG odbywa się według schematu:

  • 6.-9. tydzień ciąży - rozpoznanie ciąży bliźniaczej

  • 11.-13. tydzień ciąży - potwierdzenie wieku ciążowego, ustalenie lokalizacji płodów, ocena przepływów,

  • 16. tydzień ciąży - ocena asymetrii wzrastania, ocena ilości płynu owodniowego, przyczepy sznurów pępowinowych.

  • 18.-22. tydzień ciąży - biometria z oceną asymetrii wzrastania i płynu owodniowego, anatomia płodów, ocena szyjki macicy, badanie dopplerowskie.

  • od 27. tygodnia ciąży badania USG powtarza się co cztery, a nawet co dwa tygodnie. 

 

W ciążach jednokosmówkowych częstość badań oraz rodzaj badań ustala lekarz prowadzący.

 

Ciąża bliźniacza tydzień po tygodniu - przebieg

Na początku stężenie gonadotropiny kosmówkowej (beta HCG) może być nieco wyższe niż pokazują to normy. Jest to hormon odpowiedzialny za utrzymanie i rozwój ciąży, ale też niektóre dolegliwości. Dlatego może się zdarzyć, że początek ciąży bliźniaczej przyniesie bardziej nasilone mdłości i wymioty, nadwrażliwość na różne bodźce oraz ogólnie złe samopoczucie. Na szczęście te objawy, podobnie jak w ciąży jednopłodowej, łagodnieją po 13. tygodniu, który rozpoczyna II trymestr.

 

W II trymestrze zaczyna się wyraźny przyrost masy ciała. Wcześniej przybranie dodatkowych kilogramów mogły utrudniać różne dolegliwości i słaby apetyt. Od 14. do 27. tygodnia ciąży mnogiej masa ciała kobiety zwiększa się o około 8-10 kg (podczas całej ciąży bliźniaczej około 16-20 kg). W tym czasie warto szczególnie zadbać o ruch na świeżym powietrzu oraz zdrową dietę, aby zapewnić dzieciom najlepsze warunki do rozwoju. Dokładne zalecenia poda lekarz prowadzący ciążę.

 

II trymestr to moment wytchnienia, który warto w pełni wykorzystać! Ostatni etap ciąży przynosi nowe dolegliwości, w tym bezsenność i stres związany z porodem. Do tego dochodzą problemy z oddychaniem i poruszaniem się, częste wizyty w toalecie oraz skurcze przepowiadające. Ciąża mnoga najczęściej kończy się przedwcześnie. 

 

Poród bliźniaków - po czym poznać, że to już?

Ciąże bliźniacze są obarczone ryzykiem, dlatego często zaleca się, aby były rozwiązywane operacyjnie. Dzieje się tak w ponad 90%. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji większej krotności płodów niż dwa, niegłówkowego położenia pierwszego płodu, ciąży bliźniaczej jednokosmówkowej jednoowodniowej, znacznie różnią się wagą bądź masa ciała jednego z nich jest niższa niż 1500 g oraz z innych powodów.

 

Po czym poznać, że to już?

  • na bieliźnie widać ślady gęstego śluzu, co świadczy o odejściu czopa śluzowego,

  • regularna czynność skuroczowa - skurcze co min. 10 min,

  • odchodzą wody płodowe.

 

Przy ciąży bliźniaczej poród naturalny jest możliwy - o drodze porodu decyduje lekarz prowadzący poród. Wiele zależy od ułożenia płodów, stanu zdrowia matki, stopnia bezpieczeństwa oraz ryzyka, a także innych czynników. 

 

Po cesarskim cięciu wypis ze szpitala dostaje się po kilku dniach od porodu, ale wiele zależy od stanu zdrowia mamy i bliźniąt. Jeśli wszystko przebiegło bez powikłań, wraca się do domu z kartą wypisową zawierającą zalecenia lekarskie. Połóg to czas rekonwalescencji, a organizm kobiety po urodzeniu dwojaczków może potrzebować sporo czasu, aby wrócić do przedciążowej wielkości. Potrzeba też czasu, aby wdrożyć się w nową rolę. Mama bliźniąt ma mnóstwo pracy, w codziennych obowiązkach warto, aby otrzymała wsparcie od najbliższych. Początki opieki nad bliźniętami bywają trudne, ale trudności szybko mijają, a podwójnym szczęściem można się cieszyć przez całe życie.

 

lek. Marta Dąbrowska

 

 

Źródła:

 

M. Ropacka-Lesiak i wsp., Schemat diagnostyczny w ciąży bliźniaczej, Ginekologia Polska 

nr 3/86, 2015, s. 210-218.

 

W. Malinowski, Ciąża wielopłodowa [w:] Ginekologia i Położnictwo, t. 1, red. G. H. Bręborowicz, PZWL, Warszawa 2015, s. 136-147.

 

H. Murkoff, S. Mazel, W oczekiwaniu na dziecko, Rebel, Poznań 2015, s. 404-421.

 

 

Zobacz więcej: